11,1 Obyektga mo‘ljallangan yondashuv tarixi

Egalik («has») va bir turlilik («is a») munosabatlari. Odatda, sinflarni loyihalashda savol kelib chiqadi, sinflarning o‘zaro munosabatini qanday qurish kerak boiadi. Ikkita oddiy sinflarga misol ko'ramiz - Square va Rectangle, ular kvadrat va to'g'ri to'rtburchaklardir. Shunisi tushunarliki, bu sinflar vorislik bogianishida boiadi, lekin ikkita sinfdan qaysi biri ajdod sinf boiadi. Yana ikkita sinfga misol - Car va Person, yarn mashina \a inson. Bu sinflar bilan Person_of_Car. ya’ni mashina egasi sinfi qanday aloqada boiishi mumkin? Bu ikki sinf bilan vorislik bogianishida bo lishi mumkinmi? Sinflarni lovihalash bilan bog'liq bu savollarga javob topish uchun shuni nazarda tutish kerakki, «mijoz-yetkazuvchi» bogianishi «ega» («has») bogianishini, vorislik bogianishi esa «bir xil» («is a») bogianishi tushunchalarini ifodalavdi. Square va Rectangle sinflari misoli tushunarli. har bir obyekt kvadrat to'g'ri to'rtburchakdir, shuning uchun bu sinflar o'rtasida vorislik bogianishi ifodalanadi va Rectangle sinfi ota-onalar sinfini ifodalavdi. Square sinfi uning o‘giidir. Mashina egasi mashinaga ega va insondir. Shuning uchun Person_of_Car sinfi Car sinfning mijozi boiib hisoblanadi va Person sinfning vorisidir.
Vorislik tabaqalanishi qandaydir ma'no kasb etishi uchun ajdodlar ustidan qanday amallar bajarilgan boisa, avlodlar ustidan ham shunday amallar bajarilish imkoniyati boiishi lozim. Merosxo’r sinfga funksiyalarni kengavtirish va yangilarini qo'shish uchun ruxsat beriladi. Ammo unga funksiyalarni chiqarib tashlashga ruxsat yo'q.
Vorislik yordamida qurilgan sinf usullar va xususiyatlarning uchta ko‘rinishiga ega bo'lishi mumkin:

• 
  o'rniga o'rin qo‘yish (almashtirish): yangi sinf ajdodlarining usuli yoki xususiyatini shunchaki o‘zlashtirib olmaydi, balki unga yangi ta'rif ham beradi;
  
• 
  yangi: yangi sinf butunlay yangi usullar yoki xususiyatlarni qo‘shadi;
  
• 
  rekursiv: yangi sinf o'z ajdodlari usullari yoki xususiyatlarini to’g‘ridan to'g'ri olib qo'ya qoladi.
  

Obyektga mo'ljallangan tillarning ko‘pchiligi ta’rifni ma’lumot uzatilgan obyektdan qidiradilar. Agar u yerdan ta'rif topishning iloji boimaca, biror ta’rif topilmaguncha, qidiruv tabaqalar bo‘yicha yuqoriga ko’tarilaveradi. Ma’lumotni boshqarish aynan shunday amalga oshiriladi hamda aynan shu tufayli o‘ringa o‘rin qo'yish jarayoni ish ko‘rsatadi.
Voris sinflar himoyalangan kirish darajasiga ega bo‘lgan usullar va xususiyatlarga kirish huquqini olishlari mumkin. Bazaviy sinfda faqat avlodlar foydalanishi mumkinligi aniq bo'lgan usullargagina himoyalangan kirish darajasini bering. Boshqa hollarda xususiy yoki ommaviy kirish darajasidan foydalanish lozim. Bunday yondashuv barcha sinflarga, shu jumladan, tarmoq sinflarga ham kirish huquqi berilganidan ko'ra, mustahkamroq konstruksiyani yaratish imkonini beradi.