11-variant Savollar

3. Diniy e’tiqodning tarixiy shakllari (feteshizm, animizm, totemizm, magiya).

Animizm
Birinchi marta "animizm" tushunchasi 1708 yilda ilmiy ishlarda paydo bo'ldi, mashhur nemis olimi Georg Stall bu ta'rifni ruhga bo'lgan e'tiqodni barcha hayot jarayonlarining asosi va kalitidir. Animizm ostida zamonaviy tadqiqotchilar moddiy bo'lmagan ruhlarning mavjudligiga ishonish asosida barcha e'tiqodlarni tushunadilar.

"Totemizm" atamasi Shimoliy Amerika hindularining tilidan kelib chiqqan bo'lib, unda "ototem" so'zi "uning jinsi"degan ma'noni anglatadi. Totemizm-har qanday hayvon yoki o'simlik bilan inson, jins yoki qabila o'rtasidagi sirli aloqaning mavjudligiga ishonish asosida din va bu totem deb atalgan hayvon yoki o'simlik edi. 
Fetishizm-har qanday moddiy ob'ekt sirli sirli kuch tashuvchisiekanligiga ishonch, va bunday ob'ekt g'alati shakli toshlar, daraxtlar va sun'iy ob'ektlar, quyosh, oy, va hokazo kabi bo'lishi mumkin fetishizm emas, balki to'liq diniy e'tiqod, va qadimiy diniy ibodat tarkibiy qismlaridan biri 
Sehr-protoreligiyaning to'rtinchi qismi bo'lib, ko'pincha totemizm, fetishizm va animizmning elementlarini o'z ichiga oladi. 

VАRIАNTI № 19
1. Falsafa qonunlarining asosiy shakllari.
2. Mantiq ilmining fan va texnika taraqqiyotiga, mamlakatni modernizatsiyalash jarayoniga ta’siri.
3. Temur va temuriylar davrida Alisher Navoiy va Abdurahmon Jomiy, Husayn Voiz Koshifiy kabi mutafakkirlar axloqiy qarashlarining ahamiyati.


1. Falsafa qonunlarining asosiy shakllari.


Odamzod qonunlar orqali olamning sir-asrorlarini bilish imqoniyatiga ega bo’ladi. Falsafiy qonunlar dunyodagi o’zgarishlar, paydo bo’lish va yo’qolishlar, rivojlanish va taraqqiyot mexanizmlarini anglab olish imqonini beradi. qonun – muayyan shart-sharoitda voqealar rivojining xususiyati va yo’nalishini belgilaydigan, ma’lum bir qat’iy natijani taqoza etadigan ob’eqtiv dunyodagi narsa va xodisalarning muxim zaruriy, umumiy nisbiy, barqaror munosabatlar ifodasidir.
Falsafada qonun tushunchasi va uning moxiyati. Qonun va qonuniyat.
Tabiat qonunlari yer yuzida inson bo’lmagan davrda xam mavjud bo’lgan. Jamiyat qonunlari esa inson faoliyati natijasida paydo bo’lgan shart – sharoitlar bilan bog’liq ravishda yuzaga kelgan. Jamiat qonunlari kishilarning ijtimoiy munosabatlaridagi eng umumiy, muxim bog’lanishni ko’rsatadi. Yana bir farqi shuki, jamiyat qonunlariga nisbatan tabiat qonunlari asti-sekinlik bilan o’zgarib boradi. Ijtimoiy qonunlar esa ma’lum davr mobaynida amal qilgandan so’ngra, o’z-o’rni yangi qonunlarga bo’shatib beradi, ba’zilari o’z kuchini yuqotadi. Xarakat qilish doirasiga qarab qonunlar: eng umumiy, umumiy va xususiyga bulinadi. Moddalarning saqlanishi va aylanishi qonuni, energiyaning bir turdan ikkinchi turga o’tishi qonuni umumiy qonunlarga, xususiy qonunlarga esa, masalan kulon qonuni kabilar qiradi.
Miqdor va sifat o’zgarishlarining bir-biriga o’tish qonuni.
Miqdor o’zgarishlarining sifat o’zgarishlariga o’tish qonuni falsafaning asosiy qonunlaridan biridir. Bu qonunning moxiyati shundan iboratki,narsa va xodisalardagi sezilarli bo’lmagan mikdoriy o’zgarishlar asta sekin to’plana borib, tarakkiyotning ma’lum bir bosqichida me’yorni buzadi va sakrash yo’li bilan tub sifat o’zgarishlariga olib keladi.
Miqdor va sifat o’zgarishlarining bir-biriga o’tish qonuni.