11-синф ўҚувчилари учун методикалар ва тренинг машғулотлари I. 2“автопортрет” методикаси

Оёқлар. Узун оёқлар мустақилликка бўлан эҳтиёжни англатади. Оёқсиз расм турғунликнинг йўқлиги, суянчиқнинг ва асоснинг йўқлиги, журъатсизлик.
Гавда холати. Агар одам энсаси кўринадиган қилиб чизилган бўлса, бу дамовиликнинг
намоён бўлиши. Агар бош ён томондан кўринишда чизилган бўлса ижтимоий атроф муҳит
туфайли пайдо бўлган хавфсирашдан далолат. Агар стулнинг чеккасида ўтирган одам расми чизилган бўлса - шароитдан чиқиш йўлини топиш ҳохиши, яккаланиб қолишдан ўрқиш.
Югуриб бораётган одам-кимдандир яшириниш ҳохишини билдиради. Кўрсаткичлар ва уларнинг таҳлили. Расмнинг қоғоздаги ҳолати.
Агар расм вертикал қўйилган варақнинг ўрта чизиғида жойлашган бўлса - бу норма ҳисобланади. Оқ ёки сарғишроқ қоғоз ва ўртача юмшоқликдаги қаламдан фойдаланиш керак: оқ силлиқ қоғоз, ручка ёки фломастер ишлатмаслик керак. Расм варақнинг юқориги чеккасига яқин жойлашган бўлса қанчалик яқин бўлса шунчалик яққолроқ ўз-ўзини юқори баҳолаш, ўзининг жамиятда эгаллаган ҳолатидан ўз атрофдагиларнинг тан олишининг етарли эмаслигидан норозилик, ўзини тасдиқлашга бўлган тенденция сифатида баҳоланади. Расмнинг пастки қисмидаги ҳолати - тескари тенденция, ўзига ишончсизлик, ўз-ўзига паст баҳо, тушкунлик, журъатсизлик, ўзининг жамиятдаги ҳолатига, ўзининг тан олинишига қизиқмаслик, ўз-ўзини
тасдиқлашга бўлган тенденциянинг йўқлиги.
Шакл (фигура)нинг марказий қисми: бош ёки унинг ўрнини босувчи бўлак.
Бош ўнгга қараган - фаолиятига, харакатчанликка бўлган турғун тенденция деярли нима ўйланилган, режалаштирилган бўлса барчаси амалга оширилади, ёки жуда бўлмаса, амалга ошириш бошланади (хатто охирига етказилмаса-да). Синалувчи ўз тенденцияларини амалга оширишга фаол киришади.
Бош чапга қараган - рефлексияга (ўз тўғрисида ўйлашга), фикрлашга бўлган тенденция. Бу ҳаракат одами эмас: фикрларнинг фақат озгина қисми амалга ошади ёки амалга оша бошлайди. Кўпинча фаол харакатлардан қўрқиш ёки журъатсизлик (Вариант: харакатга бўлган тенденциянинг йўқлиги ёки фаолликдан қўрқиш - буни қўшимча аниқлаш зарур).