11-sinf Biologiya

Muskullarning kuchli rivojlanganligi, tanasining suyri shaklda 
bo‘lishi, terining tangachalar bilan qoplanganligi va shilimshiq 
modda ajratishi, suzgich va kurakoyoqlarning mavjudligi
shunday 
moslanishlardan hisoblanadi. 
Bentos organizmlar deb nimaga 
aytiladi va unga misollar keltiring. 
(yunoncha «benthos» – chuqurlik) – suv tubida yoki suv tubidagi qum 
orasida yashovchi organizmlar. Ularga: 
molluskalar qisqichbaqa, 
krab, omar, langustlar, zuluklar, skat, kambala baliqlari 
kiradi. 
Bentos organizmlarda suzuvchanlikni 
kamaytiruvchi qanday moslanishlar 
mavjud? 
Chig‘anoq (molluskalar), xitin qobiq (qisqichbaqa, krab, omar, 
langustlar) 
Bentos organizmlarda suv tubiga 
Zuluklarda so‘rg‘ichlari mavjud 

---

“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi 
7 
yopishuvchi qanday moslamalar 
mavjud? 
Qaysi bentos organizmlarda tanasi 
yassilashgan bo‘ladi? 
Skat, kambala baliqlarining tanasi yassilashgan bo‘ladi. 
Qaysi bentos organizmlar qumga 
ko‘milib oladi? 
Lansetnik va o‘troq dengiz halqali chuvalchanglari qumga ko‘milib 
oladi. 
Havo tarkibida gazlar miqdori 
qanday foizda uchraydi? 
78,08% i azot, 20,9% i kislorod, 1% i inert gazlar, 0,03%i karbonat 
angidrid gazlaridan tashkil topgan. 
Atmosfera tarkibidagi kislorod 
qachon paydo bo’lgan va qanday omil 
sabab bo’lgan? 
Atmosfera tarkibidagi kislorod taxminan bundan 
2,5 mlrd yil oldin
hosil bo‘lgan. Bu jarayonda quruqlik va suv muhitidagi o‘simliklarda 
sodir bo‘ladigan fotosintez jarayoni muhim rol o‘ynagan 
Tuproq hayvonlar va
o‘simliklar uchun qanday ahamiyatga 
ega? 
Tuproq hayvonlar harakatlanishi uchun substrat vazifasini o‘taydi, 
o‘simliklar esa ildizlari yordamida tuproqqa birikadi, suv va unda 
erigan mineral tuzlarni shimadi. 
Havo muhiti suv muhitidan qanday 
farq qiladi? 
Havoning zichligi suvnikidan ancha past bo‘lgani sababli tirik 
organizmlarning Yer yuzi bo‘ylab harakatlanishiga qarshiligi deyarli 
sezilmaydi va suv muhitidan farq qilib, organizmlar uchun tayanch 
vazifasini bajara olmaydi (havoda uchadigan hayvonlar bundan 
mustasno). Havo zichligining past bo‘lishi quruqlikda atmosfera 
bosimining nisbatan past bo‘lishini belgilaydi (760 mm simob ustuniga 
teng). Undan tashqari, havoning shaffofligi suv muhitiga nisbatan 
ancha yuqori. 
Quruqlik-havo muhitiga xos belgilar 
qaysilar? 
Quruqlik-havo muhitida yorug‘lik kuchliroq ta’sir qiladi, harorat va 
namlik geografik hudud, yil mavsumi va kunning turli vaqtlariga
bog‘liq holda juda o‘zgaruvchan. 
Shamol qanday paydo bo’ladi? 
Havo massalari gorizontal va vertikal yo‘nalishlarda harakatlanishi 
tufayli yana bir ekologik omil – 
shamolni 
keltirib chiqaradi 
Havo tirik organizmlarga qanday 
ta’sir ko’rsatadi va qanday ta’siri 
ekologik jihatdan ahamiyatga ega 
emas? 
Bevosita va bilvosita ta’sir ko‘rsatadi. Uning