11-sinf Biologiya

“Bio-Max-Ziyo” o’quv markazi 
62 
Konvergensiya 
– (lotincha – «converger» – yaqinlashish) tabiiy tanlanish natijasida kelib chiqishi har xil organizmlarning 
bir sharoitda o‘xshash bo‘lishi.
O‘zaro raqobat (konkurensiya) 
– o‘xshash ekologik ehtiyojlarga ega turlar orasidagi munosabatlar.
Konsumentlar 
– tirik organik moddani iste’mol qiluvchi va undagi energiyani oziq zanjiri orqali uzatuvchi organizmlar.
Kosmopolitlar 
– keng tarqalgan, ya’ni Yer yuzining juda katta hududlarini egallagan turlar. Masalan, kalamushlar, 
suvaraklar, pashshalar, burgalar.
Tur mezonlari 
– turga xos bo‘lgan belgi-xususiyatlarning yig‘indisi 
Moddalar davriy aylanishi 
– Yer sayyorasi miqyosida quyosh energiyasi hisobiga sodir bo‘ladigan biologik muhim 
moddalarning bir bo‘g‘indan ikkinchisiga o‘tishi.
Kserofitlar 
(yunoncha – «xerox» – quruq, «phyton» – o‘simlik) – namlik kam bo‘lgan muhitda o‘sishga moslashgan 
o‘simliklar.
Cheklovchi omil 
– organizmning hayot faoliyatini susaytiruvchi omil.
Mezofitlar 
(yunoncha – «mesos» – o‘rtacha) – mo‘tadil nam sharoitda o‘sadigan o‘simliklar.
Mikosenoz 
(yunoncha – «mykos» – qo‘ziqorin, «koinos» – umumiy) – turli zamburug‘lar turlaridan iborat jamoa.
Mikrobiotsenoz 
– (yunoncha – «micros» – kichik, «koinos» – umumiy) organik moddalarni mineral moddalargacha 
parchalaydigan mikroorganizmlar jamoasi.
Monokultura 
– (lotincha – «mono» – bir, yagona, «cultura» – ekin) – sun’iy ekosistemalarda ko‘p yillar davomida bir xil 
o‘simliklar o‘stirilishi.
Mutualizm 
(lotincha – «mutus» – o‘zaro) – har ikki populatsiya uchun o‘zaro manfaatli va majburiy munosabat turi.
Milliy 
(tabiiy) 
bog‘lar 
– ekologik, tarixiy va estetik ahamiyatga ega tabiiy majmualar joylashgan qo‘riqlanadigan 
hududlar va suv sathining cheklangan qismi.
Nekton 
(yunoncha – «nektos» – suzuvchi) – suvda faol harakatlanadigan, suv oqimiga qarshilik ko‘rsata oladigan, katta 
masofalarni suzib o‘ta oladigan organizmlar. 
Noosfera 
– kishilik jamiyatining ongi, tafakkuri, ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishi,
fan-texnika rivoji, madaniyati bilan bog‘liq holda biosferaning yangi qiyofaga ega inson jamoasini o‘z ichiga olgan Yer 
qobig‘i.