11-sinf 2022-yil

 
2. Sherdor madrasasi haqida ma’lumot bering. 
Samarqandning Registon maydoni
da 3 Madrasa (Ulug‘bek madrasasi, 
Tillakori Madrasasi, Sherdor Madrasasi) dan iborat me’moriy majmua. Dastlab 
Ulug‘bek madrasasi (1417—1420 yillar) bunyod etilib, keyinchalik qarshisiga – 
maydon sharqiga Ulug‘bek xonaqohi (1424 y), shimolga Mirzoyi karvonsaroyi, 
janubga Alika Ko‘kaldosh Juma masjidi (1430 y) qurdirgan, yonida esa yog’ochdan 
xotamkori uslubida masjidi Muqatta va Abusaid madrasasi qurilgan. XV asrning 20-
yillarida Registon hashamatli me’moriy ansamblga aylangan. XVII asrda 
Samarqand hokimi Yalangto‘sh Bahodir vayrona holatdagi Ulug‘bek xonaqohi 
o‘rniga Sherdor Madrasa (1619—1635/36)ni, Mirzoyi karvonsaroyi о‘rniga 
Tillakori madrasa masjidi (1646/47— 1659/60)ni qurdirgan. Registon ansambli 
o‘zining rang-barang koshinkori bezaklari; naqshinkori peshtoqlari, ulkan 
gumbazlari bilan O‘rta Osiyo me’morchligining noyob yodgorligi hisoblanadi. 
 
3. Amir Umarxon hayoti va faoliyati. 
Amir Umarxon davridagi yirik shoirlardan biri Mahmur (asl ismi Mahmud) 
XVIII asr oxirida tug‘ilib, 1444-yili vafot etgan. Qo‘qondagi madrosayi Mirda 
o‘qigan, keyin qo‘shinda sipohlik qigan. Mahmurning hajviy she’rlar devoni 
saqlangan bo‘lib unda oltmish to‘qqiz asar (3717) misra jamlangan hajviy asarlarida 
xalqqa jabr yetkazgan keskin taqid ostiga olgan. Xususan, “hapalak” she’rlarida 
hapalak qishlog‘ining ayanchli manzaralari aks ettirilgan. 
 
29-BILET 
1. Spitaman qo‘zg‘oloni. 

---

Mil. avv. 329-yil da yunon-makedon qo‘shinlari Maroqandani egalladilar. Ularga 
qarshi qo‘zg‘olonga Spitaman boshchilik qildi. Ancha qo‘shin to‘plagan Spitamаn 
Maroqandani qamal qildi. Aleksandr qamalda qolganlarga yordamga uch mingga 
yaqin 
jangchidan iborat qo‘shin jo‘natadi. Qadimda «Politimet» deb atalgan Zarafshon 
daryosi 
bo‘yida makedonlarga pistirma qo‘ygan Spitaman dushman guruhini tamomila qirib 
tashlaydi. Shunda Aleksandrning o‘zi qo‘zg‘olonni bostirishga otlanadi. 
Yunonlarning kata kuchlari yaqinlashib kelayotganidan xabar topgan Spitaman 
qamalni to‘xtatadi va o‘z qo‘shinlarini sahro sari boshlab ketadi.