11-мавзу. Туризм маркетингини ривожлантириш фаолиятлари

11.5. Туризм маркетингининг хусусиятлари
Туризм маркетингида индустрия корхоналаридаги маркетингга ўхшаш баъзи хусусиятлари мавжуд. Туризм маркетингини бошқа индустрия маҳсулотларидан ажратган хусусиятлари уйидагича изоланади:
1. Туризм индустриясида хизмат бозорланади ва хизматларнинг материал хусусияти йўқ ҳолбуки индустрия маҳсулотлари идеал ўлчан қиладиган ёки дейиладиган воситалардир.
2. Имконли истеъмол маҳсулот ва хизматлардан фарқли ўларок 2 хил тартибда бозорланади.
а) расмий туристик ташкилотлар томонидан қилинган ва тўридан сотиш мақсади бўлмаган маркетинг;
б) корхонал артомонидан қилинган ва ўз маҳсулотларининг сотилишларини мақсадлаган маркетинг.
Туризм маркетингида индустрия маркетингига қараганда атроф – муҳит муаммолари эътиборга олинади. Денгиз, қум, қуёш, табиий гўзалликларнинг мавжудлиги ва бойлиги маркетингни таъсирлайди.
3. Туризм маркетингида истеъмолчи хизматга эга бўлиш учун ишлаб чиқариш жойига кетади, индустрия маркетингида эса, маҳсулотлар ишлаб чиқарувчидан истеъмолчига олиб келинади ва етказилади.
4. Туризм маркетингида, ишлаб чиариш ва истеъмол бир хил вақтда рўй беради. Хизматлар олдин сотиб тугатилади, олбуки индустрия маркетингида ишлаб чиарқилганмаҳсулотларсотишга тадим етқилади.
5. Туристик корхоналар мавсумий ишлайдилар. Туристик хизматчилар чидамли ва узоқ муддатли фойдаланиладиган хизматларемасдир.
6. Туризм индустриясида марка (етикет) низомига болилик ҳамдир. Туризм бозорида хақикқй маҳсулот, тортувчанлик юқори бўлган бир минтақа ёки маданий марказдир.
7. Туристик хизматлар учун яралган талаб кунлик, кафталик, ойлик ва йиллик талабдир. Талаб еластикдир.
8. Туризм маркетингининг асосий мақсади истеъмолчини мҳамнун этишдир.
9. Индустрия маркетингида мақсад, бир маҳсулотнинг истеъмолчига фойда келтиришидир.
10. Туристик маҳсулотлар, асосан харидорга хизмат шаклида кўрсатқилади.
11. Туристик маҳсулот соф бир хизмат маҳсулотидир, факат кўлланилиши билан фарқ қилади.
12. Туристик маҳсулотлар аралаш маҳсулотлардир.
13. Туристик маҳсулотлар йиилмайди. Шу сабабли туризм маркетинги таваккалдир.
14.Туристик маҳсулотларбир биридан фарли бўлганлиги учун уларни стандартлаштириш имкони йўдир.
15. Туристик маҳсулотлартугалланувчи маҳсулотлардир.
16. Туристик маҳсулотлар аралаш маҳсулот бўлганлиги учун назорат функцияси жуда қийин юзага келади.
17. Туризм маркетинги саноат маркетингига қараганда жуда таваккалдир. Бирор ресторан ёки Меҳмонхона хизматлари сотилмаса буларни бошқа бир жойга ташиш имкони йўқдир.
18. Хизматнинг сотиб олиниши ва кўлланилиши истеъмолчи ва ишлаб чиқарувчи ўртасида тўкри муносабатни келтириб. Бу муносабатда қуйидаги натижаларпайдо бўлади.
а) бу муносабатнинг юзага келгани вазият жуда аҳамиятлидир. Бирор меҳмонхонанинг йўлаги, бирор рестораннинг ичи кутқилганхизматнинг натижасининг олинишини рўёбга чиармода.
б) муносабатларда юори бир шахсийлик кўрқилади. Машккур бир катта меҳмонхонанинг ёки рестораннинг мижози у ерда исми билан чакирилишидан ёки хотирланишидан катта бир севинч кис этади Акси бўлса муштарий бошқа бу ерга келмаслиги мумкин.


Назорат саволлари
1. Туризмда маркетинг фаолиятлари ачондан бошланган?
2. Меҳмонхона маркетинги нима?
3. Туристик хизмат кўрсатувчи муассасалар неча гуруҳга бўлинади?
4. Маркетинг таърифи нима?
5. Туризм маркетингининг хусусиятлари?
6. Туристик бозор нима?
7. Туризм маркетингида талаб ва таклиф омиллари андай вазифани бажаради?
8. Туризм маркетингида нарх белгилашга қандай омиллар таъсир қилади?
9. Туризм маркетингида туристик маҳсулот таннархи қандай ҳисобланади?
10. Туризм маркетингида талаб ва таклиф омиллари қачон мувозанатлашади?