11-mavzu: Mikroprosessorli tizim (mpt)



Download 199,26 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/2
Sana13.01.2022
Hajmi199,26 Kb.
#358252
  1   2


11-mavzu: 

Mikroprosessorli tizim (MPT). 

 

Reja: 

1. Asosiy tushunchalar, MPTni klassifikatsiyasi. 

2. Mikroprosessorli umumlashgan arxitekturasi. 

 

Asosiy tushunchalar, MPTni klassifikatsiyasi. 



Mikroprosessor

 

(boshqacha  nomi)  –  markaziy  prosessor.  Markaziy  prosessor 



(CPU,  ingl.  Central  Processing  Unit)  –  kompyuterning  dastur  tomonidan  berilgan 

arifmetik va mantiqiy operasiyalarni bajaradigan asosiy ish komponenti bo’lib, hisoblash 

jarayonini 

boshqaradi 

va 

kompyuterda 



mavjud 

barcha 


qurilmalar 

ishini 


muvofiqlashtiradi.Aksariyat hollarda markaziy prosessor o’z ichiga:  

 arifmetik-mantiqiy qurilmani;  

 malumotlar shinalari va manzillar shinalarini;  

 registrlarni;  

 komandalar hisoblagichini;  

  kesh  –  kichik  hajmli  (virtual)  xotiraga  juda  tez  (8  dan  512  Kbayt  ga  qadar) 

saqlash  qurilmasi  nuqtasi  o’zgaruvchan  sonlarning  matematik  soprosessorini  mujassam 

etadi.  


Zamonaviy  prosessorlar  mikroprosessorlar  ko’rinishida  tayyorlanadi.  Jismonan 

mikroprosessor  integral  sxema  ko’rinishidan  iborat,  yani  u  umumiy  maydoni  atigi  bir 

necha  kvadrat  millimetr  keladigan  to’rtburchak  shaklga  ega  kristall  holatdagi 

kremniyning  yupqa  plastinkasi  ko’rinishida  tayyorlangan  bo’lib,  ustiga  prosessorning 

barcha  ishlarini  bajaradigan  sxemalar  (qoliplar)  joylashtirilgan.  Ushbu  kristall-plastinka, 

odatda,  plastmassa  yoki  sopoldan  tayyorlangan  yassi  korpusga  joylanib,  kompyuterning 

tizim  platasiga  ulash  imkoni  bo’lishi  uchun  metall  tillachalariga  ega  tilla  simlar  bilan 

ulanadi.Hisoblash  tizimida  parallel  ishlaydigan  bir  nechta  prosessorlar  bo’lishi  mumkin. 

Bunday  tizimlar  –  ko’p  prosessorli  tizimlar  deb  ataladi.Eng  birinchi  MP-4004  rusumli 

mikroprosessor 1971  yilda Intel firmasi (AQSH) tomonidan ishlab chiqarilgan. Bugungi 

kunda  mikroprosessorlarning  bir  necha  yuzlab  turi  tayyorlanadi,  biroq  ular  orasida  Intel 

va  AMD  firmalari  tomonidan  ishlab  chiqarilayotgan  mikroprosessorlar  eng  ko’p 

tarqalgani mikroprosessorlar deb e’tirof etilmoqda.  

Markaziy protsessor (MP) arifmetik va  mantiqiy amallarni bajaruvchi qurilmadir. 

Uning  tarkibiga  arifmetik  mantiqiy  qurilma  va  boshqarish  qurilmasi  kiradi.  Odatda,  MP 

bitta  yoki  bir  nechta  mikroprosessordan  tashkil  topgan  bo’lib,  ular  4  dan  to  64 

razryadligacha  bo’ladi.  Kompyuterlarda  mikroprosessorning  razryadlar  soni  muhim  rol 

o’ynaydi  va  u  qancha  ko’p  bo’lsa,  kompyuter  shuncha  kuchli  hisoblanadi.  Razryadlar 

soni  deganda  bir  paytda  qayta  ishlanadigan  ikkilik  razryadlar  soni  tushuniladi.  Hozirgi 

kunda  4-  ,  8-,  16-,  32-  64  razryadli  kompyuterlar  mavjud.  Markaziy  protsessor  (ingl. 

central  processing  unit  -  CPU,  markaziy  hisoblash  qurilmasi).  1971-yilda  Intel  firmasi 

tomonidan  2250  tranzistorli  birinchi  mikroprosessor  4004  ishlab  chiqarilgan.  Arifmetik 

va mantiqiy amallarni bajaruvchi, boshqaruvchi qurilma. Har bir dastur buyruqlar ketma-

ketligidan  tashkil  topadi.  Protsessor  shu  buyruqlarini  bajaradi.  Protsessorlar  o’ta  katta 

integral sxemalar asosida quriladi. Protsessor tezligi 1 sekundda bajaradigan amallar soni 

bilan  belgilanadi  va  u  Hz  (gers)  larda  o’lchanadi.  Protsessorning  bir  vaqtning  o’zida 

necha  bit  bilan  ishlashi  uning  razryadini  belgilaydi.  Hozirgi  kunda  8,  16,  32,  64,  128 

razryadli protsessorlar keng qo’llanilmoqda.  




Klaviatura  ma’lumotlar  va  dasturlarni  SHEHMning  xotirasiga  kiritish  uchun 

xizmat  qiladi.Operativ  ichki  xotira  (OIX)  katta  integral  sxemalar  to’plami  bo’lib, 

ma’lumotlarni  vaqtincha  saqlash  imkonini  beradi.Doimiy  xotira  (DX)  mikrodasturlarni 

xotirada  doimiy  saqlash  uchun  qo’llaniladi.  Bu  dasturlar  mashinaga  mo’ljallangan 

(assembler) tillarida bo’lib, ayrim amallarni bajarish uchun mo’ljallangan. Odatda, DXda 

interpretator (yoki translyator) joylashadi.Magnitli diskda tiplagich (MDT) ma’lumotlarni 

magnitli  diskda  yozish  va  undan  o’qish  uchun  qo’llaniladi.  Ma’lumotlar  sO’nli  yoki 

dastur ko’rinishida bo’lishi mumkin.  

Magnit  tasmasida  to’plagich  (MTT)  oddiy  xo’jalik  magnitofonlari  bo’lishi 

mumkin.  Bu  qurilmalarning  vazifasi  ham  MDTniki  kabidir.Displey  alfavitli-raqamli  va 

grafik  ma’lumotlarni  akslantiruvchi  qurilma  bo’lib,  u  foydalanuvchi  bilan  SHEHM 

orasidagi dialogni tashkil qiluvchi asosiy qurilmadir. 

 


Download 199,26 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish