11-Mavzu: Jamoa tushunchasi va uning o’ziga xosliklari

   9-MAVZU: TA‘LIMNI TASHKIL ETISH TURLARI VA SHAKLLARI. 
DARS TA‘LIMNI TASHKIL ETISHNING ASOSIY SHAKLI SIFATIDA.   
REJA: 
1. Ta‘lim turlari.  
2. Ta‘limni tashkil etish tizimi.  
3. Darsning turlari va tuzilishi.  
4. Ta‘limni tashkil etishning yordamchi shakllari.  
Mavzu uchun tayanch so‘zlar. 
Dars  -  o‘qituvchi  o‘quvchilar  bilan  o‘tkaziladigan  mashg‘ulot,  dars-jamoa 
mehnati, ijodiy jarayon, ilmiylik, darsga qo‘yiladigan maqsadlar. 
Adabiyotlar: 
1. O‘zbekiston Respublikasining «Ta‘lim to‘g‘risida» gi qonuni. 
2.  O‘zbekiston  Respublikasining  «Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi».  «Ma‘rifat» 
gazetasi. 15 sentyabr‘ 1997 yil. 
3.  Yusuf  Xos  Xojib.  «qutadg‘u  bilig»  (so‘z  boshi  muallifi  B.Tuxliyev).  T. 
Yulduzcha. 1990 yil. 
4. O.Xasanboyeva. «Pedagogika tarixidan xrestomatiya». «O‘qituvchi» nashriyoti. 
T. 1993 yil. 
5.  B.Ziyomuhammedova,  Sh.Abdullayeva.  «Pedagogika»  «O‘zbekiston  milliy 
entsiklopediyasi» nashriyoti. T. 2000 yil. 
 
Ta‘lim  tarixida  ta‘limni  tashkil  etishda    turli  shakllardan  foydalanilgan. 
Markaziy  Osiyo  hududida  qadimdan  shakllangan    machitlar  huzuridagi 
maktablarda  o‘quv  mashg‘ulotlari  asosan  ruhoniylar  tomonidan  tashkil  etilib, 
ta‘lim  guruhli  yoki  yakka  tartibda  amalga  oshirilgan.  XVI    asr  oxiri  va  XVII 
asrning  boshlarida  buyuk  chex  pedagogi  Yan  Amos  Komenskiy  (1592-1670) 
ta‘lim 
tarixida 
birinchi 
bo‘lib 
sinf-dars 
tizimini 
ishlab 
chiqdi. 
Ya.A.Komenskiyning  yangi  ta‘lim  tizimi  qisqa  vaqt  ichida  barcha  mamlakatlar 
ta‘limidan  o‘rin  oldi.  Hozirgi  davrda  sinf-dars  shakli  ta‘limni  tashkil  etishning 
asosiy shakli sifatida qo‘llanmoqda. 
Dars-bevosita  o‘qituvchi  еtakchiligida  muayyan  o‘quvchilar  guruhi    bilan 
o‘tkaziladigan o‘quv mashg‘ulotidir. 
Dars  mashg‘uloti  asosan  45  daqiqaga  mo‘ljallangan  bo‘lib,  qat‘iy  jadval 
asosida olib boriladi.  
Darsning asosiy belgilaridan biri ilmiylikdir. Darsda o‘rganiladigan bilimlar 
hozirgi zamon fani yutuqlarini o‘zida aks ettirishi, ta‘lim jarayoni maqsadi hamda 
bolalarning real bilish imkoniyatlariga mos bo‘lishi zarur.