11-Мавзу: Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик тукималари нокариес наслдан –наслга берилиувчи ирсий касалликлари. Таснифи ва ташхиси давоси Маьрузани укитиш технологияси Маъруза режаси

3. Аутосом-доминат гипопластик силлиқ ИТА.
Мазкур касаллик мавжуд беморларда эмал тўқимаси тишнинг барча сатхи бўйлаб текис юпқалашганлиги натижасида тиш тож қисмининг барча ўлчамлари унинг анатомик шаклини бузмаган холда кичиклашади. Бунда эмал қопламининг ранги оч-сариқдан оч-жигарранггача ўз тусини ўзгартирганини шохиди бўлиш мумкин. Эмал тўқимаси қаттиқ, юзаси силлиқ, жуда тиниқ ва ялтироқ тарзда бўлади. Баъзи бир тишларда сийқаланиш ва майда ёриқчалар борлиги кузатилади. Тишлар орасида тремалар мавуд бўлиб, баъзи таъсиротларга нисбатан уларнинг юқори сезгирлиги-гиперестезияси аниқланади. Мазкур хасталик сут тишларида ва доимий тишларда бирдек учрайди.


4. Аутосом – доминант гипопластик донадор ИТА
Бундай хасталиги бор беморлар тишларининг тож қисми юзасида кўплаб чуқурчалар ва эгатчаларнинг тартибсиз тарзда жойлашганлиги кузатилади. Ушбу нуқсонлар чуқурлиги хар хил бўлиб, ўлчамлари хам хар хилдир. Эгатчалар ва чуқурчалар орасидаги эмал донадор холда, меъёридаги қаттиқликда бўлиб дентин қавати билан мустахкам бойланган. Эмал бутун тож сатхи бўйлаб, айниқса нуқсонлар сохасида анча юпқалашганлиги туфайли тишлар орасида тремалар мавжуд. Нуқсонлар мавжуд бўлмаган жойларда эмал сатхи текис, силлиқ, доначалар аниқланмайди. Нуқсонли тишларда гиперестезия ташқи таъсиротларга нисбатан сезгирлик мавжуд. Эмалнинг ялтироқлик сифати сақланган. Бир беморда хар хил гурух тишларнинг ранги хар хил тонда – олдинги курак тишларда оч-сариқдан, чайнов тишларда қорамтир ранггача ўзгарганлиги кузатилади. Жарохатли нуқсони бор тишларда майда ёриқчалар борлиги билан биргаликда эмалнинг патологик сийқаланиш элементлари хам учрайди. Бемор болалар тишларининг тож қисми хар хил шаклга эга бўлади. Цилиндрсимон тўсинчалар шаклида ёки конус шаклдаги тишларни кўрамиз. Тишларнинг кесув қирралари ўтмас думалоқ шаклни олади. Озиқ тишлар дўмбоқчалари чайнов юзасида ўткир учли – дуксимон кўринишда бўлиши қайд қилинган. Бундай нотекис рельефли эмал сатхи мазкур тишларда кариес жараёнини ва кариес коваклари мавжуд деган ёлғон таъсурот туғдиради. Вақт ўтиши билан чайнов дўмбоқлари ўрнидаги ўткир дуксимон ўсиқлар синиб, ажралиб тушади ва натижада улар ўрнида дентин тўқимаси очилиб қолади. Бемор болалар тишларидаги гиперестезия холатига шикоят қилади. Очилиб қолган дентин рангининг оч ёки тўқлиги унинг очилиб қолиш муддатига ва жарохат чуқурлигига боғлиқ бўлади. Бундай касаллик сут тишларида хам, доимий тишларда хам кузатилади.