11-боб. ХЎжалик назарияси: ишлаб чиқариш жараёнида ресурслар ва маҳсулот орасидаги физик ва молявий боғЛИҚлик

11.3. Қишлоқ хўжалигида таклиф ва хўжалик юритишнинг вазифалари

Хўжалик юритиш назарияси бўйича олдинги бўлимларда кўриб ўтилган материаллар бу бўлимда ривожлантириладиган қишлоқ хўжалигида таклиф масаласига асос бўлиб хизмат қилди. Таклиф қилинаётган қишлоқ хўжалиги маҳсулоти миқдори маълум вақт ичидаги, маълум ҳолатларда сотиш учун таклиф қилинаётган маҳсулот ҳисобланади. Хўжалик қишлоқ ўжалиги ишлаб чиқаришида ресурслардан фойдаланиш йўли билан қишлоқ маҳсулотлари етиштиради.

Биз таклиф функцияси орқали рамзий равишда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари бозоридаги таклифга таъсир қиладиган асосий омилларни санаб ўтишимиз мумкин.


Qs = f (T, Pp, P1…n, I 1…m, O, N,R)

Бу ерда,
Qs -маълум вақт оралиғидаги бозорда таклиф қилинган қишлоқ хўжалик маҳсулоти миқдори;

Т- ишлаб чиқаришда фойдаланилган технологияга асосланган маҳсулотнинг ишлаб чиқариш функцияси;
Рр -маҳсулот нархи;
P1…n,-бошқа n маҳсулотлар нархи;
I 1…m, -m харажатлар миқдори;
O,-хўжалик вазифаси;
N,-бозорга маҳсулот ишлаб чиқариш билан шуғулланаётган хўжаликлар сони;
R -бозорни маҳсулот билан таъминлайдиган хўжаликлар тарқалиш ўлчами, баъзан қишлоқ хўжалиги индустрияси таркиби деб ҳам аталади.

Шу пайтгача биз барча омиллар харажатлар ва ялпи маҳсулот муносабатларида ишлаб чиқариш муносабатларига биргаликда таъсир қиладиган шароитда функциянинг биринчи тўртта омилини кўриб чиқдик. Кўриб чиқилган индивидуал хўжалик фаолияти назарияларини тўлдириш учун қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг яна бир келгусидаги жиҳатини- хўжаликнинг мақсад ва вазифаларини кўриб чиқиш лозим. Бошқача қилиб айтганда, технологик ва баҳо муҳитида айнан мана шу маҳсулотни ишлаб чиқаришга хўжаликни нима мажбур қилмоқда, бу маҳсулотни қанча миқдорда, қандай йўл билан ишлаб чиқариш керак деган масалаларни тадқиқ қилиш мақсадга мувофиқ. Индивиуал хўжалик таклифи назарияси бозор таклифи назарияси даражасигача кенгайтирилаётганда иккита омил- хўжаликлар миқдори ва қишлоқ хўжалиги индустрияси ҳажмини киритиш лозим.