11- amaliy mashg‘ulot Chiziqli va burchakli o‘lchashlar

i
n
i



1
(2) 
Bu erda
Xi – i – O‘lchashni natijasi; 
N – O‘lchashlar soni. 
O‘rtacha kvadratik hatolik 

tasodifiy kattalikni o‘zini matematik kutilmasi atrofida 
taqsimlanish darajasini harakterlaydi va quyidagi formulalardan topiladi; 

=

D
1
)
(
1






N
i
N
i
(3) 
Bu erda D-dispersiya (lotinchadan dispersion - taqsimlanish).
Ishonchli interval – bu berilgan ehtimollik bilan parametrni izlanayotgan qiymati 
joylashgan, interval shaklida berilgan, parametrlarni ehtimollik taqsimlanishini bahosidir. Bu 
ehtimollik ishonchi ehtimollik 0 deb ataladi. O‘lchashlar soni cheklangan bo‘lsa, Styudent 
bo‘yicha taqsimlanishidan foydalanishadi. Student koeffitsentini tst o‘lchashlar soni N va 
ishonchli ehtimollik P dan topiladi. 
Bu holda ishonchli interval chegaralari; 

---


x=


tst (4) 
Agar o‘lchash natijalari turli asboblar yordamida olingan bo‘lsa u holda. 
P1:P2:P3=
2
1
1

:
2
2
1

:
2
3
1

(5) 
Bu erda 
2
1
1

- berilgan qiymatni o‘lchash dispersiyasi. Bu holda, o‘lchash natijasining 
matematik kutilishi: 
x
=
3
2
1
3
3
2
2
1
P
P
P
P
P
P







(6) 
O‘rta kvadratik hatolik: 





1
2
1
1
)
1
(
)
(
P
N
X
X
P

(7) 
Darajalangan tasodifiy sonlarni grafik ko‘rinishi gistogramma yordamida yoki hudud shaklida 
keltiriladi.