10-ózbetinshe jumıs Tema

10-ózbetinshe jumıs
Tema: Talabalardıń ózin-ózi basqarıwı
XX-ásir tálim hám pán rawajlanıwı hám rawajlanıw asri boldı. Universitetler rawajlanıwı menen birge studentler háreketi de kúshaydi hám rawajlandi. Studentler shólkemleriniń iskerligi barlıq xalıq jasaytuǵınlıq kontinentlerde aktivlesdi. Jigirmalanshı ásirdiń birinshi yarımında studentlerdiń shıǵıwları bir-birinen ǵárezsiz túrde ótkerildi túrli mámleketler (1919 - Pekin; 1921 - Ullı Britaniya ; 1928 - Indoneziya ; 1930 - AQSH; 1956 - Budapesht). 1968 jıl jáhán studentler háreketi tariyxında búklem dáwiri boldı. Frantsiya daǵı studentler revolyuciyası mámleket degi hám dúnyadaǵı sociallıq-siyasiy jaǵdayǵa úlken tásir kórsetdi. Birinshiden, studentler óz talaplarına juwap beriwdi. Ekinshiden, Frantsiya daǵı waqıyalar dúnyanıń kóplegen mámleketlerindegi studentler háreketlerine úlken tásir kórsetdi. Zamanagóy Evropada studentlerdiń qızıǵıwshılıqları hám abzallıqları studentler keńesleri tárepinen ańlatpalanadı, olar universitet administraciyası yamasa mámleket tárepinen joybarlar ushın úzliksiz túrde finanslashtiriladi. Sonıń menen birge, Evropada uzaq waqıttan berli " Evropa studentleri milliy awqamlari" (ESIB) shólkemi bar. Ol 37 mámleketten 50 dane milliy studentler awqamın birlestiradi hám 10 million studentti ańlatadı. Bul shólkem Boloniya procesin rawajlandırıw menen baylanıslı barlıq ilajlarda aktiv qatnas etedi.
Studentlerdiń ózin ózi basqarıw zárúrshiligi studentlerdiń ózinen-ózi shólkemlestiriw tiykarların puqta iyelewi, nızamlar, puqaralardıń huqıq hám minnetlemelerin úyreniwi zárúrshiligi tiykarında payda boldı. Pikir studentler húkimeti puqaralıq tárbiyası quralı retinde D. Dyui, G. Kershenshtayner dóretpelerinde ashıp berilgen.
A. V. Ponomarev studentlerdiń ózin ózi basqarıwın keleshektegi básekige shıdamlı qánigediń tiykarǵı jeke pazıyletlerin qáliplestiriw procesi retinde belgileydi. hám ol universitette studentlerdiń ózin ózi basqarıw sistemasınıń tiykarǵı strukturalıq elementlerin belgileydi:

• 
  Studentlerdiń ózin ózi basqarıw iskerligi sheńberindegi munasábetler sub'ektleri.
  
• 
  Sub'ektlerdiń óz-ara tásiriniń maqsetleri hám mazmunı.
  
• 
  Bul óz-ara tásirdiń shólkemlestirilgen formaları, usılları hám quralları.
  

Studentlerdiń ózin ózi basqarıw shólkemleri iskerliginiń analizi sonı kórsetedi, olardıń tálim mákemelerindegi iskerligi keń kólemli iskerlikti óz ishine aladı :

• 
  Studentlerdiń tálimin shólkemlestiriw;
  
• 
  Social sistemalardı jaratıw hám pedagogikalıq járdem bakalavriat hám magistratura studentleri; mútájlerge materiallıq hám basqa járdem kórsetiw;
  
• 
  Jaslar menen ǵalabalıq sport jumısların aparıw ;
  
• 
  Tálim sapasın asırıwǵa kómeklesiw;
  
• 
  Studentlerdiń materiallıq hám bos waqıtın shólkemlestiriw;
  
• 
  Sırtqı informaciya ortalıǵında universitettiń unamlı imidjini qáliplestiriw;
  
• 
  Jaslardıń ilimiy konferensiyaları, forumı hám seminarların shólkemlestiriw.
  

Búgingi kúnde studentlerdiń ózin ózi basqarıw shólkemlerin aktivlestiriw, social ǵayratlardı qollap-quwatlaw óz táǵdirin ózi belgilew hám studentler potencialın tolıq ámelge asıriwdiń zárúrli shárti bolıp tabıladı
Paydalanılǵan ádebiyatlar

• 
  Bazhenova N. G., Studentlerdiń ózin ózi basqarıwın qurıwdıń teoriyalıq tiykarları, Arqa Sibir hám Uzaq Shıǵısda gumanitar izertlewler, № 3, 2011, 94-97 pp.
  
• 
  Bogdanov v. v., Emtsov G. N., studentlerdiń ózin ózi basqarıw ABC, Krasnoyarsk: " Trend" baspası, 2011, 193 p. (6 -16 bet.) Korotkix L. I., " Studentlerdiń ózin ózi basqarıwı : kelip shıǵıwı hám keleshekleri", " SPO" jurnalı, № 11, 2009, 39 -42 S.