10-variant. 10. Birinchi elementni har qanday turdagi elementlari uchun ro‘yxatdan olib tashlaydigan funksiyani yozing. Dastur kodi

2-rasm.Interfeysning asosiy oynasi.

papkada saqlamagan bo’lsak, ularni yig‘ishimizga to'g'ri keladi. Bunda interfeysning o‘zi

kerak. Interfeysning asosiy oynasi sarlavha oynasida ilova norm, ilovani tiklash, berkitish tugmalari joylashgan. Sarlavha nomi tagida asosiy menyu joylashgan. Bu menyu orqali muhitning barcha funksiya va komandalarim ishga tushirish mumkin. Asosiy menyuning tagida tez tugmalar joylashgan. Bu tugmalar ma nolariga ko'ra guruhlarga ajratilgan. Bu tugmalar orqali tez-tez ishlatiladigan komandalarni ishga tushirishimiz mumkin. Bu tugmalarning o'ngtomonidavizual komponentalar VCL (Visual Component Library - vizual komponentlar kutubxonasi) palitrasi joylashgan. Bu shunday obyektlarki yoki shunday dasturlash komponentalariki, bular yordamida Windows uchun vizual dasturlarni tezda yaratish mumkin. Komponentalar yordamida har xil tugmalar, rasmlar, yozuvlar, taymerlar, kalendar va hokazolarni ilovaga kiritishimiz mumkin. Vizual komponentalar palitrasi ma’nosiga va vazifasiga ko'ra guruhlarga ajratilgan. Bu muhitning barcha oynalarini berkitish mumkin faqat asosiy oy nani berkitsa, ilovadan chiqib ketiladi, boshqa barcha oynalar oichamlarini kattalashtirish va kichiklashtirish imkoniyatiga egamiz. Vizual komponentalar palitrasi. Vizual komponentalar palitrasimng bir qismi monitorda ko'rinib turadi, qolganlarini o'ng va chapga siljituvchi tugmachalar vositasida ко rishimiz mumkin. Ekran (monitor) markazida forma (shakl) dizayneri joylashgan (3- rasm). Bu bo'lg‘usi dasturning interfeysini hosil qiluvchi oynadir. Oynaning nomi va sarlavhasi uning tepasida yozilgan boiadi. Odatda,

3- rasm Forma (shakl) dizayneri.

4- rasm. Dastur kodi muharriri.

Form 1 (Form 2, Form 3, Form 4) va shuningdek oynani berkituvchi va kichraytiruvchi tugmachalar ekranning o‘ng tepasida joylashgan boiadi. Oy naning sathiga vizual dastur uchun zarur bo'ladigan VCL komponentalar joylashtiriladi. Forma (shakl) dizayneri ostida dastur kodi muharriri joylashgan, odatda, u Unitl.cpp sarlavha bilan beriladi. Bu ovna (4-rasm) dastur kodini kiritish va tahrir qilish uchun moljallangan.

5- rasm Obyektlar inspektori oynasi. 6- rasm Obyektlarni daraxtsimon ko‘rish oynasi. Ekranning chap past qismida Obyektlar inspektori oynasi joylashgan Bu oyna Object Inspector sarlavha bilan beriladi (5-rasm). Bu oynada vizual komponentalarga xususiyatlar o‘rnatiladi. Bu oynani dasturchi o‘zi xohlagan ekran sathiga joylashtirishi mumkin. Obyektlar inspektori oynasi ostida obyektlarning daraxtsimon ko'rinishi oynasi (6-rasm) joylashgan. Bu oynada ilovadagi barcha obyektlar daraxt strukturasi shaklida ifodalangan bo‘ladi. Formalar, dastur kodi va boshqa dastur tarkiblari fayllari berilgan bo‘ladi. Bu interfeys ilova tuzatayotganda eng asosiy

foydalanayotgan qurolimiz bo'ladi.