10. Stol tennisi sport o’yini qoidalari. To’pchalar bilan maxsus mashqlar

sferistikoy
deb nomladi. Bir yildan so’ng bu sferitik o’yin 
qoidasi takominlashib, yangi o’yin 
laun-tennis
yoki oddiy tennis deb nomlandi. 
Bu o’yin tez orada faqat ochiq maydonda emas balki maxsus yopiq binolarda 
o’ynala boshladi.
Angliyani Yemgurlik nomli xavosida o’ynaladigan o’yin asta sekinlik bilan 
maxsus mexmonxonalarda va ochiq maydonda, asta sekin ikkita stolda (bir-
biridan ma’lum oraliqda bo’lgan) keyinchalik ikkita stol biriktirilib o’rtasida setka 
tortilib o’ynay boshladi.
1891 yil anglichan CHarlez Baykster tomonidan 19070 sonli raqam bilan 
yangi o’yin kashf qilganlik to’g’risida patent oladi va bu o’yinni nomini «ping-
pong», ya’ni raketka va stolga urilgan to’pdan chiqqan tovushga asoslanib 
nomlangan. 
SHunday qilib bu o’yin Angliya mexmonxonalarida aslzodalarning keng 
ko’lamda ko’ngil ochib dam olishda o’ynaladigan laun-tennis ommalashdi. Tez 

---

orada bir bo’lim (partiya) 30 xisobgacha o’ynashni belgilaydigan maxsus qoida 
qabul qilindi. 
SHu bilan birga ayollar va erkaklar maxsus kiyimlar bilan o’ynashlari 
an’anaga aylandi. SHunday qilib boshqa sport o’yinlar singari, stol tennisi yoki 
(ping-pong) Angliya vatani xisoblanganligi tarixiy ma’lumotlar tasdiqlaydi. 
Stol tennisini rivojlanishida 1894 yili anglichan muxandis Djeysa Gibsani 
xizmati katta bo’ldi, chunki u kichik yengil tseluloid va yengil fanerdan kichik 
ruchkali raketka kashf qildi. Asta sekinlik bilan katta raketkani o’rniga fonerlik 
kichik raketka va sharni yaxshi sapchishi uchun fanerli ustiga teri va boshqa 
matolar kleylandi va keyingi fanerga rezinka kleynalishidan mister Gudni xizmati 
xisoblanadi. 
1903 yil mister Gud Londonda o’tkazilgan navbatdagi turnirda qaytayotib, 
charchaganligi 
va 
boshi 
og’riganligi aptekaga dori olish paytida. 
Velikobritaniyada 1891 yil birinchi davrlarda «ping-pong» deb nomlagan.
Frantsiyada esa «ping-pong» deb yuritilgan. o’yinni bunday deb 
nomlanishining asosiy sabablaridan biri stol va raketka o’rtasidagi chiqqan tovush 
bilan bog’liq bo’lsa kerak degan fikrlar va taxminlar bor. Ko’pchilik olimlar va bu 
soxadagi mutaxassislar fikriga «Tennis» ikkita tushunchaga ega. 
Birinchisi grekcha «tennia», lenta tortma degan anglatsa ikkinchi 
«tenez»
fransuzchadan «mana, sizga, oling» degan ma’noni anglatadi. Bu ikkita ma’noni 
mazmuni «stolda tennis» o’yinini degan ifodani beradi. Yaponiyalik mutaxassislar 
tasdiqlashlaricha o’rta asrda Yaponiya xalqlari o’rtasida zamonaviy stol tennisiga 
o’xshashi o’yinlari o’ynalganligi qayd qilinadi.
1935 yil M.Nekiy Yamayshiy aytishicha 1898 yillari Quyosh ko’tarilguncha 
bunga o’xshash o’yinlari Yaponiyada o’ynaganlar. Bundan tashqari xisob xam 10 
sanagacha o’ynalganligi aynan o’xshaydi. 
Xitoyda imperatorning yozgi dam olish sharoitidagi devorlarida xozirda stol 
tennisiga o’xshash o’yinlarni rasmlarini ko’rish mumkin. Bu xam o’rta asrlar 
davriga to’g’ri keladi. 
O’yinning kelib chiqish to’g’risidagi ma’lumotlar XVI asr davriga to’g’ri 
kelib. Angliya va Frantsiyada aslzodalar o’rtasida ko’ngil yozuvchi maxsus 
o’yinlar mavjut bo’lganligi to’g’risida MA’LUMotlar mavjut bo’lib; bular katta 
stol to’p bilan bo’lgan va katta raketka bilan o’ynaydigan o’yinlar xisoblangan 
vaqtlar o’tib ochiqlikdan maxsus usti yopiq xonalarda polda ikkiga chiziqlar bilan 
bo’lingan maydonda, keyinda bir-biriga yaqin bo’lgan ikkita stolda o’ynala 
boshlangan. O’yin qoidasi o’zgarishi bilan stollar bir biriga yaqinlashtirilib 
oldiniga ip, so’ng setka tortilib o’ynala boshlagan. 

---

Erkaklar maxsus kiyimda, ayollar esa kechki uzun ko’ylakda o’ynashganlar. 
Bu kiyimlarda o’ynash maxsus sport kiyimlar paydo bo’lguncha ya’ni 1926 
yilgacha davom etgan. 
1901 yil Xindistonda stol tennisi bo’yicha birinchi maxsus turnir bo’lib 
o’tadi bunda eng yaxshi o’yinchi indiyalik Nando birinchi g’olib sportchi bo’lgan. 
1926 yil dekabrg’ oyida Londonda xalqaro stol tennis federatsiyasining 
(ITTFning) birinchi kongressi va birinchi dunyo birinchiligi bo’lib o’tadi. 
Musobaqa 
«Memoriel-xole»
bo’lib o’tadi, bunda to’qqista davlat; Angliya, 
Avstraliya, CHexoslavakiya, Germaniya, Vengriya, Daniya, SHvetsiya, Uelps, 
Indiya sportchilari ishtirok etdilar. Bunda ayollar va erkaklar yakka xamda juft va 
aralash usulda o’yinlar o’tkazib 61 nafar erkaklar va 16 nafar ayollar ishtirok 
etdilar.