10-sinf Ona tili Mavzu: Nutq uslublari. So‘zlashuv uslubi Darsning maqsadi: Ta’limiy maqsad

Yangi mavzuni bayoni:
Yangi mavzuni boshlashdan oldin o‘tilgan mavzu takrorlanib olinadi, ya’ni nutq uslublari haqida qoida o‘qituvchi tomonidan eslatib o‘tiladi.
Kitobdagi mashqlar tahlil qilinishdan oldin o‘quvchilarga qoida eslatib o‘tiladi. Qoidalar ekran orqali ko‘rsatiladi.(11-12-slaydalar)



1 .1- mashq. Matnni o‘qing va mazmuni haqida fikr yuriting.(13-15-slayd)





1.2- mashq. „Birinchi mo‘jiza“ matnidagi ajratilgan so‘zlarni nutq uslublari bo‘yicha guruhlang;
1) kitobiy:
2)betaraf:

3) so‘zlashuv:

Mashq har bir guruhdan bittadan o‘quvchi doskada bajaradi,qolganlar daftarga.(Yechimi ilova qilinadi)

Kitobiy	Betaraf	So‘zlashuv
fir’avn	odam	g‘ildirak
ma’bud	radio	saviya
ulug‘vor	yolg‘iz	chor devor
nahr	buloq
otashin	go‘zal
daho	inson
ehtirosli	non
qayd qilgan	kamalak
bahramand bo‘ladi	ota-bobolarimiz
ziyo	ixtiro

Baholash: javoblarda xatо bo‘lmasa 5 ball, javoblarda 2 – 3 ta xato bo‘lsa 4 ball, 4 – 6 ta xato bo‘lsa 3 ball, 7 va undan ko‘p xato bo‘lsa 2 ball bilan baholanadi.
So‘ngra 1.4-mashq „Bu bizniki“ usulida bajariladi. O‘quvchilar nutq uslublariga mansub so‘z birikmalarini topib yozadi.
1.4- mashq. Berilgan so‘z birikmalarini qaysi uslubga xosligi bo‘yicha tasniflang.
Ijodkor yoshlar, boshidan qolmoq, tajriba asosida, yillar armoni, zafar quchmoq, jinoiy to‘da, islohotlar samarasi, yuksak orzular, bu yerdan surmoq, o‘q ildiz, quyoshli yurt, to‘g‘risini aytmoq, qo‘shma gap, ko‘zlari jiqqa yosh, yeb tashlamoq, quyida imzo chekuvchilar, xolaginasi girgitton, atmosfera bosimi, ijaraga oluvchi, zimmasiga yuklatilmoq, barmog‘ini tishlab, qaynash nuqtasi, farazga ko‘ra, xotamtoy yigit.

So‘zlashuv	Ilmiy	Publitsistik	Rasmiy	Badiiy
	tajriba aso-	ijodkor	quyida	yillar
yeb tashlamoq			imzo che-
	sida	yoshlar		armoni
			kuvchilar
boshidan	qaynash	zafar	ijaraga	yuksak
qolmoq	nuqtasi	quchmoq	oluvchi	orzular
bu yerdan	o‘q ildiz	jinoiy to‘da	zimmasiga	hotamtoy
surmoq			yuklatilmoq	yigit
to‘g‘risini	qo‘shma gap	islohotlar
aytmoq		samarasi
ko‘zlari	atmosfera	quyoshli yurt
jiqqa yosh	bosimi
xolaginasi	farazga ko‘ra
girgitton
barmog‘ini
tishlab

So‘ngra o‘quvchilarning kitobxonlikka oid bilimlarini sinash maqsadida “Zukko kitobxon” onlayn tanlovi o‘tkaziladi. Bunda ularga badiiy asarlarning, ya’ni kitob muqovasi slayd orqali ko‘rsatiladi. O‘quvchilar kitob nomini, muallifini topib, unda ishlatilgan so‘zlashuv uslubiga xos so‘zlardan aytadilar. Abdulla Qodiriyning “Mehrobdan chayon”, “O‘tkan kunlar”, Cho‘lponning “Kecha kunduz” asari muqovalari ko‘rsatiladi. Bu o‘yin o‘quvchilarni topqirlikka, mantiqiy fikrlashga o‘rgatadi. Bu shart ham xalqaro PIZA savoliga misol bo‘la oladi.to‘g‘ri javob yo‘llagan o‘quvchilar rag‘batlantirilidi.
(16-17-slayd)


Uy vazifasi berish: 1.3-mashq uy vazifa qilib beriladi.Izohli lug‘at asosida berilgan so‘zlarning ma’nosi aniqlanadi.


Fir’avn – (arab.) „zolim“, „mustabid“ ma’nosini beradi. Qadimgi Misr podshohlarining unvoni.


Ma’bad – (arab.) ibodat qilinadigan joy, ibodatxona.


Bobil – er.av. taxminan 600- yilda barpo etilgan afsonaviy bog‘ nomi.


Nahr – (arab.) „daryo“.


Xanda – (fors.) „kulgi“, „qahqaha“.


Saviya – (arab.) tenglik, baravarlik. Shaxs yoki narsa-hodisaning sifat taraqqiyot darajasi.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   10-sinf ona tili darsligi „O‘qituvchi“ nashriyot-matbaa ijodiy uyi
   

Toshkent-2020

2. 
   Rivojlantiruvchi ta`lim texnologiyasi (Ona tili va adabiyot fanlari misolida)
   

O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi vazirligi Respublika ta`lim markazi tavsiyanomasi.

3. 
   “Ziyonet.uz”, www.ziyo.uz internet saytlaridan ma`lumotlar.