10-sinf. Biologiya

Variant-1

1.Rudiment organlarni aniqlang.

a) tanadagi tuklar; b) kitning dumg‘aza va oyoq suyaklari; c) toychalar zebrasimon bo‘lishi; d) qisqarish faoliyatni yo`qotgan dum muskullari; e) to‘riq otlarning orasida xira yo‘l chiziqlilarning paydo bo‘lishi k)uchinchi qovoq n) quloq suprasidagi Darvin qo`bmoqchasi

A) c, e B) a, b,d,n C) a, b e,k D) c, d, n,a

2. A.Oparin oqsilning kolloid kompleksini qanday nomlagan?

A) protobiont B) birlamchi hujayra C) koatservat D) protenoidlar

3. Qaysi olim qanday yo‘l bilan laboratoriya

sharoitida adenin sintezladi?

A) D.Oro; metan, ammiak va suv

aralashmasiga ionlashtiruvchi nurlarni ta’sir etib

B) S.Miller; qizdirilgan metan, ammiak, vodorod

va suv bug‘lariga elektr uchquni ta’sir etib

C) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suvni qizdirib

D) D.Oro; vodorod sianid, ammiak va suv aralashmasiga ionlashtiruvchi nurlarni ta’sir etib

4. Qaysi olim qanday yo‘l bilan laboratoriya

sharoitida protenoidlarni sintezladi?

A) D.Oro; metan, ammiak va suv

aralashmasidan ionlashtiruvchi nurlar ta’sir etib

B) S.Foks; aminokislotalar aralashmasiga elektr uchquni ta’sir etib

C) S.Foks; aminokislotalar aralashmasiga ionlashtiruvchi nur ta’sir ettirib

D) S.Foks; aminokislotalar aralashmasini qizdirib
5. Biologik progressni amalga oshirish usullarini aniqlang.

a) organizmlar hayot faoliyati uchun nihoyatda muhim bo‘lgan organlar sistemalarining takomillashishi;

b) organizmlar hayot faoliyati uchun ikkinchi darajali organlar sistemasi o‘zgarishi;

c) organizmlar tuzilishining murakkablashmagan holda muhitga moslashishi;

d) organizmlar tuzilishining murakkabdan soddaga o‘zgarishi.

A) a, b B) a, b, c, d C) c, d D) a, b, d

6.Har bir aromorfozdan so`ng ….. ga imkoniyat yaratiladi?

A) idioadaptatsiya B) degeneratsiya C) regress D) A,B

7. Qaysi olim hayotning biogen usulda kelib chiqqanligini birinchi bo‘lib isbotlagan?

A) Darvin B) Oparin C) Redi D) Paster

8. O‘simliklarning suv muhitidan quruqlikda yashashga o‘tishi, spora bilan ko‘payishdan urug‘dan ko‘payishga o‘tishi evolyutsion jarayonning qaysi yo‘nalishiga to‘g‘ri keladi?

A) aromorfoz B) idioadaptatsiya

C) umumiy degeneratsiya D) biologik regress

9. Organizmlarning muayyan yashash sharoitiga moslashuviga yordam beradigan evolyutsion o‘zgarish nima deb ataladi?

A) idioadaptatsiya B) umumiy degeneratsiya

C) aromorfoz D) A,C

10. Tajribada monomer (a) va polimerlar (b) moddalarni olgan olimlarni aniqlang

1.Miller 2.Foks 3.D.Oro A)a-1,3 b-2 B)a-1 b-2,3 C)a-2,3 b-1 D)a-1,2 b-3

11. Koatservatlarga xos belgilarni juftlang

1) oqsilning kalloid gidrofil kompleksi 2) yog’ tomchilaridan iborat quyqa 3) moddalar almashinuvi sodir bo’lgan 4) ATFga o’xshash birikma paydo qilgan 5) tashqi tomondan membrana bilan o’ralgan 6) matritsali sintez vujudga kelgan 7) oqsillar va nuklein kislolalardan tashkil topgan 8) koferment va ferment paydo bo'lgan 9) keraksiz moddalarni ajratib chiqargan

A) 1,3,5,9 B) 2,4,6,7 C) 4,6,7,8 D) 1,2,4,8

12. Protobiontga xos belgilarni juftlang 1) oqsilning kalloid gidrofil kompleksi 2) yog’ tomchilaridan iborat quyqa 3) moddalar almashinuvi sodir bo’lgan 4) ATFga o’xshash birikma paydo qilgan 5) tashqi tomondan membrana bilan o’ralgan 6) matritsali sintez vujudga kelgan 7) oqsillar va nuklein kislolalardan tashkil topgan 8) koferment va ferment paydo bo'lgan 9) keraksiz moddalarni ajratib chiqargan

A) 1,3,5,9 B) 2,4,6,7 C) 4,6,7,8 D) 1,2,4,8

13. ... yopiq urug‘li o‘simliklarning bir pallali, ikki pallali sinflarining ko‘p oilalari paydo bo‘lgan.

A) Bo‘r davrining o‘rtalariga kelibB) To‘rtlamchi davrda

C) Trias davrining boshlariga kelib, D) Uchlamchi davr boshida

14. Zamburug`larning aramarfozi qaysi era bo`lgan?
A) silur B) paleozoy C) mezazoy D) devon
15. Dastlabki o’rmonlar qaysi davrda paydo bo’lgan? A)Toshko’mir B)Perm C)Sillur D)Devon

16. Qon aylanish sistemasi (a), nerv nayi (b), chang xujayralari (c) qaysi eralarda paydo bo’lgan?

A) a-poleaoy; b-proterazoy; c-paleozoy

B)a-proterazoy; b-poleazoy; c-paleozoy

C)a-proterazoy; b-poleazoy; c-mezazoy

D) a-proterazoy; b-proterazoy; c-paleozoy

17. Qaysi erada organik olam ikkita dunyoga ya’ni o`simlik va hayvonot dunyosiga ajraldi

A) paleozoy B) arxey C) kaynazoy D) proterozoy

18. Qaysi erada aerob organizmlar (1), kovakichlilar

(2), qalqondor baliqlar (3) suvda va quruqlikda

yashovchilarning dastlabki turlari (4),

sutemizuvchilarning xaltali va yo‘ldoshli kenja

sinf vakillari (5) paydo bo‘lgan?

a) arxey; b) paleozoy; c) proterozoy; d) mezozoy;

k) kaynozoy.

A) 1 c, 2 c, 3 b, 4 b, 5 d B) 1 a, 2 b, 3 c, 4 d, 5 k

C) 1 a, 2 c, 3 b, 4 c, 5 k D) 1 c, 2 a, 3 b, 4 b, 5 k

19. Hozirgi vaqtdagi hasharotxo’rlar turkumining 2 ta turdan iborat suvda hamda quruqlikda tarqalgan vakillarini biologik qonuniyat bilan mos ravishda belgilang

a-biologik progress b-biologik regress

1) tipratikan; 2) sakrovchi; 3) krot; 4) vixuxol; 5) yerqazar; 6) kutora;

A) a-3,4,5 B) b-3,4C) a-2,6,5 D) b-1,2
20. Stegotsefallar uchun o‘ta qulay sharoit qaysi era va davrda vujudga keldi?

A) paleozoy, perm B) mezozoy, yura

C) paleozoy, toshko‘mir D) mezozoy, bo‘r

21. Kordait bilan qirqquloqning o’xshash bo’lmagan belgilarini aniqlang.

1) arxegoniyda tuxum hujayraning hosil bo’lishi; 2) urug’lanish; 3) anteridiyda spermatozoidlarni yetilishi; 4) changlanish; 5) zigotadan murtakning hosil bo’lishi; 6) urug’ hosil qilishi; 7) to’qima, organlarni mavjudligi; 8) changning hosil bo’lishi

A) 1,3,4 B) 2,6,7 C) 5,8,3 D) 3,4,8

22. Proterazoy erasiga (a),yura davriga (b) va toshko’mir davriga (c) xos bo’lgan aromorfozlarni belgilang?

A) a-ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi b-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi c-suvarak va ninachilarning paydo bo’lishi B) a-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi b-kaltakesak va toshbaqa ajdodlarining paydo bo’lishi c- ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi C)a-dastlabki umurtqali hayvonlarning paydo bo’lishi b-dastlabki sutemizuvchilarning paydo bo’lishi c- suvarak va ninachilarning paydo bo’lishi

D) a-boshskeletsizlar kenja tipining paydo bo’lishi b-arxeoptriksning paydo bo’lishi c- ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi
23. Quyidagilardan qaysi biri bialogik yuksalishga sababchi bo’la oladi?

A)zarpechak urug’ining o’txo’r organizimlar oshqazonida hazim bo’lmasligi

B)krotning suvda va quruqlikka yashashga moslashgani

C) ochiq urug’lilarning paydo bo’lishi

D)Barchasi

24. Toshko’mir davrida botqoqliklarda qanday o’simliklar o’sgan?

A)Paparotnik,qirqbo’g’im,plavun

B) lipidodendron,plaun,kalamit C) lipidodendron,paparotnik,kalamit

D) paparotnik, lipidodendron,plaun

25. To’g’ri fikirni aniqlang? A) aromorfoz idioadaptatsiyaga nisbatan kam uchraydi B) idioadaptatsiya aromorfoz yo’li bilan paydo bo’lgan organizimlarning tuzilish darajasini oshirmagan holda muhitga moslashib olishini ta’minlaydi C) aromorfoz yo’nalishi tufayli tyzilishi murakkablashgan organizimlar ajdodlarga nisbatan yangi o’zgargan muhitga ko’proq moslashadilar D)Barcha fikirlar to’g’ri

26. Umumiy degeneratsiya quyidagilardan qaysi biriga olib kelmaydi? A)organizimlar sonining ko’p bo’lishiga B)arealning kengayishiga

C)Yangi sistematik guruhlarning taraqqiy etishiga

D)Barchasiga olib keladi

27. Qaysi olim evalutsiyon jarayon organizimning tinmay muhit sharoitiga mumkin qadar ko’proq moslanishidan iborat ekanligini aytib o’tgan?

A)Darvin B)Sversov C)Sversov va Shmalgauzen D)Lamark

28. Suyak tog’ayli baliqlarning tanasini cho’ziq va xipcha bo’lishi boshining oldingi tomoni uzun tumshuqni hosil qilishi evalutsiyaning qaysi yo’nalishi va qaysi holatga misol bo’ladi? 1-biologik progress 2-biologik regress

a)aromorfoz b) idioadaptatsiya c) umumiy degeneratsiya A)2-a B)2-c C)1-c D)1-b

29. Kordaitlar uchun mos kelmaydigan belgilar to’g’ri ko’rsatilgan javobni toping? 1.sporali o’simlik 2.tanasi tallomdan iborat 3.urug’kurtagi rivojlangan 4.urug’I meva ichida yetilgan 5.urug’lanishi uchun suv zarur 6.arxegoniyda tuxum hujayralari yetilgan 7.chang hujayralari shamol yordamida tarqalgan 8.gullamaydigan yuksak o’simlik 9.devon davrida paydo bo’lgan A)1,2,4,5 B)1,6,8,9 C)4,6,7,8 D)3,6,7,9

30. Quyidagi qaysi hayvon kiradigan turkum evalutsiyon jarayonda birinchi paydo bo’lgan? A)yalqov B)kaputsin C)yerqazar D)kar