10-o`zb tarix qq indd

Stalinniń ólimi hám shaxsqa sıyınıw aqıbetlerin tamamlaw 
jolındaǵı urınıwlar.
1953-jılı 5-martta KPSS OK Bas sekretarı hám 
SSSR Ministrler Sovetiniń baslıǵı Iosif Stalin qaytıs boldı. Georgiy 
Malenkov SSSR Ministrler Sovetiniń baslıǵı lawazımına tayınlandı.

---

110
1956-jıl 25-fevralda bolǵan KPSS XX syezdiniń jabıq májilisinde 
KPSS OK Birinshi sekretarı 
Nikita Xrushchev
shaxsqa sıyınıw hám 
onıń aqıbetleri haqqında bayanat etti. Bayanatta Stalin shaxsına 
sıyınıw qaralandı hám onıń aqıbetlerin saplastırıwǵa kiristi.
Bul dáwirde repressiya etilgenlerdi aqlaw procesi de baslandı. 
Ózbekistan boyınsha atılǵan hám qamaqqa alınǵanlardan 40 000 ǵa 
jaqın adam aqlandı. Repressiyaǵa ushırap, qamaqqa taslanǵan hám 
súrginge jiberilgen jerleslerimizdiń bir bólimi Ózbekistanǵa qayttı. 
Biraq, olardı aqlaw da kommunistlik ideologiya úlgisi astında ámelge 
asırıldı. Zulım sovet rejimi ózine maqul bolǵan shaxslardı ǵana 
grajdan (puqara) sıpatında aqladı. Sonıń menen birge, 1953-jıldan 
keyin de basqasha pikirlewshiler qısımǵa alındı hám de olardıń «eń 
ótkirleri» úzliksiz túrde repressiyaǵa ushıradı.
Ózbekistan siyasiy basqarıwındaǵı ózgerisler hám basshılar alma-
sıwı.
1950-jıl aprelde Ózbekistan Kompartiyası Oraylıq Komitetiniń 
birinshi sekretarı 
Usman Yusupov
óziniń wazıypasınan azat etilip, 
Moskvaǵa SSSR Paxtashılıq ministri lawazımına tayınlandı. Biraq 
I.V.Stalin óliminen soń bul ministrlik toqtatılıp, Usman Yusupov 
1953—1954-jılları Ózbekistan SSR Ministrler Soveti baslıǵı boldı. 
Ókinishlisi KPSS OK Birinshi sekretarı Nikita Xrushchev 1954-jılı 
onı tiykarsız tárizde respublika húkimeti basshılıǵınan alıp taslap, 
Mırzashóldegi «4-Boyovut» sovxozına direktor etip jiberdi.
Este saqlań!
Stalin kommunistlik partiya hám sovet húkimetine basshılıq 
etken 30 jıldan artıq waqıt dawamında (1922—1953) mámlekette 
onıń shaxsına sıyınıw háwij aldı. Shaxsqa sıyınıw sharayatında 
hákimiyat joqarı dárejedegi qádiriyatqa aylandı, onı basqaratuǵın 
bir yamasa birneshe shaxslar ilahiylestirildi.
Pikir!
Oylap kóriń hám juwmaq shıǵarıń. «Ishki isler xalıq komissarları 
(NKVD) xızmetinde júdá úlken kemshilik hám nızam buzıw-
shılıqlarǵa jol qoyılmaqta. Ǵalaba qamaqqa alıwlarǵa kúsh bergen, 
kópshilik jaǵdaylarda olar jeterli dárejede tiykarlanbaǵan. Ishki isler 
xalıq komissarlıǵında, onıń rayonlardaǵı bólimlerinde, hátte, eń kóp 

---

111
Ózbekistan Kompartiyası Oraylıq Komitetiniń bi-
rinshi sekretarı lawazımında 1950—1955-jılları