10-o`zb tarix qq indd

1931-jılı 25-aprelde
Moskvada bolıp ótken sud májilisinde 
Munavvarqari basshılıǵındaǵı millettiń 15 pidayısı bolǵan «Milliy 
Azatlıq» aǵzaların atıp óltiriwge, qalǵan 72 adam bolsa uzaq múddetli 
qamaq jazasına húkim etildi. Ózbek xalqınıń 15 perzenti Moskva 
átirapında atıp taslandı. Qamaqtan da derlik heshkim Tashkentke 
qaytıp kelmedi.
1936—1938-jıllardaǵı úlken terror hám de Ózbekistanda mámle-
ketlik iskerler, zıyalılar, ulamalar hám áskeriylerdiń repressiyaǵa 
ushırawı. 
Bul payıtta totalitar rejimde hákimshilik-buyrıqpazlıq 
hám avtoritar basqarıwdıń kúsheyiwi nátiyjesinde nızam buzıwshılıq 
jaǵdayları ápiwayı halǵa aylandı. Sovet zulım dúzimi pútkil elde 
bolǵanı sıyaqlı Ózbekistanda da massalıq repressiyalardı kúsheytti. 
Ullı mámleketlik hám jámáátlik ǵayratkerleri, partiya hám xojalıq 
basshıları, zıyalılar, ruwxaniyler hám áskeriy adamlar menen 
birgelikte ápiwayı adamlar hám kolxozshılar da repressiyaǵa ushıradı.
Ózbekistanda siyasiy repressiya 
1937-jıldıń jazında
, ásirese 
kúsheydi. Ózbekistan SSR XKS baslıǵı Fayzulla 
Xojaev, Ózbekistan Kompartiyası OK birinshi 
sekretarı Akmal Ikramov hám de xalıq komis-
sarları, wálayatlar, qalalar hám rayonlar basshıları, 
kóplegen xojalıq xızmetkerleri qamaqqa alınıp, 
tergewden keyin SSSR Joqarǵı sudı áskeriy 
kollegiyası kóshpeli sessiyasınıń qararına muwapıq 
atıp taslandı.
Ózbekistandaǵı siyasiy elita «milletshilik hám 
sovet hákimiyatına qarsı gúres alıp barıw»da, 
sonday-aq, qurallı qozǵalańdı tayarlawda ayıp-
landı. XX ásir ózbek mádeniyatınıń 3 jarqın jul-
dızları — 
Fitrat, Sholpan, Abdulla Qodiriy
bir 
kúnde—1938-jılı 4-oktyabrde Tashkent qalası átirapında atıp taslandı. 
Qamaqqa alınǵan kóplegen jurtlaslarımız ǵalaba túrde 4-oktyabrde 
óltirildi. Talantlı shayır Usman Nosir qamaqta qaytıs boldı.
Sholpan

---

84
Pikir!
Oylap kórip, juwmaq shıǵarıń!
«Sózimniń aqırında ádil sudlardan sorayman: Eger men túrli 
jala, jalǵanlar menen, túsinbewshilikler nátiyjesinde, ekinshi 
aqlanbaytuǵın bolıp qaralandım. Hesh bolmasa olardıń, 
qaralawshı qara kózlerdiń kewli ushın bolsa da, maǵan eń 
joqarı bolǵan jazanı berińiz. Kewlinde heshqanday shańı, 
keri maqseti bolmaǵan ápiwayı, sada jigitke qorlıqtan 
ólim abzalıraq. Birneshe shaxslardıń arzıw etkeninshe, 
ruwxıy ólim menen óltirildim. Endi fizikalıq ólim maǵan 
qorqınıshlı emes. Ádil sudlardan men sonı kútemen hám 
sonı sorayman... Men tuwrılıq arqasında bas ketse «eh» 
deytuǵın jigit emespen».
Abdula Qodiriydiń sud procesindegi sózinen.
XXSR áskeriy isler qadaǵalawshısı, ayrıqsha Ózbek atlı áskerler 
polkiniń komandiri hám komissarı, 19-tawlı atlı Ózbek diviziyası 
komandiri lawazımlarında islegen