|
Nokompyuteriy ofis texnologiyalari
Audio Video
Kompyuteriy ofis texnologiyalari
Konferensiyalar
Matniy protsessor
Elektron pochta
Boshqaruv dasturlari
Audiopochta
Jadval protsessori
Videomatn
Tasvirlarni saqlash
Telekonferensiyalar
Kompyuteriy konferensiyalar
Elektron kalendar
Faks
Kseroks
Tashkiliy texnikaning
boshqa vositalari
Qaror qabul qiluvchi menejerlar va tashqi sferaga uzatish uchun mo‘ljallangan ma’lumotlar
10.2.2-rasm. Ofisni avtomatlashtirishning asosiy tashkil etuvchilari.
Ayni paytda ofisni avtomatlashtiruvchi texnologiyani ta’minlovchi ko‘p dasturiy mahsulotlar mavjud: matn protsessori, jadval protsessori, elektron pochta, elektron kalendar, audiopochta, kompyuterli telekonferensiya, videomatn, tasvirlarni saqlash va h.k. Bundan tashqari, hujjatlarning boshqaruv faoliyati uchun maxsus dasturlar ham mavjud.
Axborot-qidiruv tizimlari (ingl.: information retrieval system) – ma’lumotlar bazasi va jami axborot resurslarida axborot izlash uchun mo‘ljallangan tizim.
Multimediali tizimlari – ( multimedia inglizchadan olingan: multi – ko‘p va media – tashuvchi, muhit ma’nosini anglatadi) - axborotni turli shakldagi tashuvchilari bo‘lmish tovush, tasvir va matnlar birikmasi.
Multimediada vizual va audio effektlar o‘zaro muloqotli dasturiy ta’minot boshqaruvida birgalikda namoyon bo‘ladi. Odatda, bu matn, tovush va grafikaning, so‘nggi vaqtlarda esa – animatsiya va videoning ham birlashishini bildiradi.
Videotasvir va tovush bilan ishlash uchun apparatli va dasturiy vositalar majmuyi ham multimedia sohasiga taaluqli. Multimediaga ega kompyuterlar odatda kuchli videotizimga, videomagnitofon va videokameralarni qo‘shish imkoniyatiga, tasvirni ushlash va uni raqamli shaklda qattiq magnit diskka yozishning apparatli vositalari, tasvirni ustiga qo‘shish vositalariga ega. Shuning bilan bir qatorda, ular tovushni aks ettirish va uning sintezi uchun tovush platasiga, axborotni ixcham diskdan o‘qish uchun uzatmaga, akustik tizimni qo‘shish imkoniyatlariga egadir.
Multimedia istalgan turdagi ma’lumotlarni majmuaviy tarzda taqdim etish texnologiyasi hamdir. Multimedia birgalikda tasvirlarga ishlov berish, nutqni qayta ishlash va hujjatlarga ishlov berishni ta’minlaydi. Bu ekranga tasvirni matn va tovush bilan birgalikda chiqarish imkonini beradi. Multimedianing muhim yo‘nalishlaridan biri o‘rgatuvchi tizimlarni yaratishdir. Bu foydalanuvchining multimediada faol ishlashda ishlatilayotgan ma’lumotning 75 foizini eslab qolishi bilan bog‘liq. Faqat tinglangan axborotdan esa foydalanuvchi 25 foizinigina eslab qolishi mumkin.
Turizmda multimediali tizimlarni qo‘llash yo‘nalishlariga quyidagilarni keltirsa bo‘ladi: elektron ma’lumotlar katalogi (masalan, Toshkent shahri uchun yaratilgan Internet resurs - http://www.mg.uz), muzey bo‘yicha virtual ekskursiya tashkil qilish, turistlarga yo‘riqnomalar yaratish, reklama mahsulotlari va boshqalar. Tizim turistlar uchun yaratilgan yo‘riqnomalarda turistga taklif qilingan marshrutni oldindan virtual ko‘rish, mamlakat haqida qo‘shimcha axborotlarga ega bo‘lish, marshrut yo‘nalishi bo‘yicha uchraydigan obyektlar haqida ma’lumot olish, mehmonxonalar haqida tasavvurga ega bo‘lish, imtiyozlar haqida ma’lumotlar olish va turizm sohasidagi qonunchilik haqida barcha zaruriy axborotlarga ega bo‘lish imkonini beradi. Bulardan tashqari turistlarga quyidagi ma’lumotlarni yetkazish mumkin bo‘ladi: turistik hujjatlarni rasmiylashtirish tartibi, turist etikasi, har qanday vaziyatlarda o‘zini qanday tutishi kabi ma’lumotlar ham mavjud bo‘ladi. Multimediali texnologiyalar inson bilan kompyuter orasidagi muloqotni “jonlantira” oladi, natijada foydalanuvchi mukammal va aniq ma’lumotlarga ega bo‘ladi. Multimediali texnologiyalarni yaratishda dasturlash tillaridan yoki quyidagi maxsus dasturlar orqali amalga oshiriladi: Adobe Director, AuthorWare, Formula Graphics, Multimedia Creator va boshqalar.
Geoaxborot tizimlari – geografik axborot tizimi (GAT) ( ingl.: Geographic Information System (GIS) - elektron geografik xaritalarni va ularga tegishli fazoviy ma’lumotlarni yig‘ish, saqlash, ishlov berish, aks ettirish, tarqatish va undan erkin foydalanishni ta’minlash uchun mo‘ljallangan axborot tizimidir. Geografik axborot tizimi fazoviy obyektlar va ular shaklining raqamli aksiga oid (vektorli, rastrli, kvadrotomik va o‘zgacha) ma’lumotlarga ishlov berish uchun o‘z vazifalariga mos funksional imkoniyatlarga ega.
GATning dasturiy vositasi uning funksional imkoniyatlarini amalga oshiruvchi dasturiy mahsulotdir.
Geoaxborot tizimlarini qo‘llash turizmni rivojlantirishda va turistik obyektlarni izohlshda va ularni tahlil qilishda juda katta ahamiyatga ega bo‘lmoqda. Ushbu tizimlarga quyidagilarni misol qilib keltirsak bo‘ladi, bular: ArcInfo, ArcView, ArcCAD, MapInfo va boshqalar.
Elektron xarita (ingl.: electronic map ) - kompyuterning ekranida ko‘rinadigan holda aks ettirilgan xaritagrafik tasvir. U raqamli xarita yoki geoaxborot tizimining ma’lumotlar bazasidagi ma’lumotlar asosida tuziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
