10-mavzu: shaxsni psixodiagnostik baholash va psixologik testlashtirish sohalari

“T”-ma’lumotlar⁵. Bu ma’lumot olish usuli eksperimental vaziyatlarning nazoratini obyektiv testning ma’lumotlar qisqartirilgan “T”-ma’lumotlar (objective test data) deb nomlanadi. “T”-ma’lumotlar shaxsni tadqiq etishga о‘zida yangi radikal yondashuvni taqdim etadi. Ular о‘z-о‘zini baholash va ekspertlarining baholarisiz xulq-atvorni obyektiv о‘lchashda olinadi (verbal va noverbal, sotsial va individual). Obyektiv testlarning barchasini kо‘p qirrali ekanligi kо‘p hollarda shaxsning asosiy xususiyatlarini namoyon etishga muvofiqlashtirilgan maxsus mikrovaziyatlar tashkil etiladi. Ularning xolisligiga quyidagi ikki talab asosida erishiladi:

1. 
   Test baholarining yanglishish imkoniyatini cheklashga.
   
2. 
   Tekshiriluvchining reaksiyasiga kо‘ra baho olishning obyektiv usullariga ega bо‘lish.
   

Birinchi talabni bajarishga testning shakllantirishda tekshiriluvchilarga ularning xulqini qaysi tomonlari noaniq bо‘lib qolishiga erishish orqali ta’minlanadi.
2.Shaxsning tadqiq etish metodikalar tavsifi
Shaxsning psixodiagnostik baholashga doir metodikalarni о‘ziga xos xususiyatga ega. Metodikalarning zamonaviy psixodiagnostika va shaxsning tadqiq etishdagi о‘rni va ahamiyatiga kо‘ra quyidagilarni keltirib о‘tish mumkin. Psixodiagnostik metodikalar klassifikatsiyasiga kо‘ra, shaxs sо‘rovnomalarini I.Noss tasnifiga kо‘ra quyidagilarga ajratish mumkin⁶:
Shaxsni о‘rganish sо‘rovnomalari klassifikatsiyasi:

1. 
   Xarakterologik va klinik sо‘rovnomalar.
   
2. 
   Motivatsion xarakterdagi sо‘rovnomalar.
   
3. 
   Emotsional-irodaviy sifatlarni baholash sо‘rovnomalar.
   
4. 
   Proyektiv metodikalar.
   

Xarakterologik va klinik sо‘rovnomalarning psixodiagnostik amaliyotda keng qо‘llanilgan quyidagi namunalarini keltirib о‘tish mumkin: