10-mavzu: seleksiya jarayonini tashkil qilish. Davlat nav sinovi

Yangi navlar Davlat nav sinoviga nav yaratilgan tashqilotda utkazilgan 3 yillik konkurs nav sinash va 1-2 yillik ishlab chiqarish nav sinashi ma’lumotlari asosida qabul qilinadi.

Yangi nav DNS berilayotganda ularga tegishli nom beriladi. Yaratuvchi tashqilotda ma’lum miqdorda urug‘ni jamgargan bo‘lishi kerak. Bundan tashqari nav nomi, botanik klassifikatsiyasi, muallifi, navning kelib chiqishi, sinalgan yili yozilgan bo‘ladi.

Nav sinash dalalari o‘zidan changlanuvchi o‘simliklar urug‘ini birinchi yil oladi holos. Keyingi yillari o‘zida yetishtiradi. g‘o‘za misolida oladigan bo‘lsak - har gektar yerga 20-25 kg chigit yuborish kerak.

Chetdan changlanuvchi o‘simliklar urug‘larini seleksioner har yili yuborib turishi kerak. Yoki biror nav sinash dalasida urug‘larni ko‘paytirishni tashqil qilish kerak. Har bir nav sinash uchastkasi barcha sinalayotgan navlar bo‘yicha o‘z urug‘ va extiyot jamgarmalarini barpo etishlari kerak.

DNS ishlarining yakuni yangi navni tarqatish rayonlarini aniqlash, ya’ni, uni rayonlashtirishdir. DNS kamida uch yil, ko‘pi bilan 5 yil davom etadi. Natijada yaxshilari rayonlashtiriladi yomonlari sinashdan olib tashlanadi.

Yangi navlarni rayonlashtirish (joriy qilish) tartibi: Nav sinash uchastkasi har yili KNS va IChNS dan olingan ma’lumotlar bo‘yicha yillik hisobat to‘zadi. Sinash natijalari mazkur zona mutaxassislari va raxbarlari kengashida, keyin viloyat kengashida ko‘rib chiqiladi. Viloyat agronomlar kengashi keyingi yillarda navlarni rayonlashtirish loyixasini ishlab chiqadi va ishlab chiqarishda ekilayotgan eski navlarni olib tashlash to‘g‘risida taklif kiritadi. Bu masala borasidagi xal qiluvchi qarorni DNS komisssiyasi chiqaradi. Yangi nav noxiya-lashtirilishi bilan keng ko‘lamda urug‘chilik ishlari boshlab yuboriladi va qisqa muddatda rayonlashtirilgan zonalarga keng tarqlishini ta’minlash choralari ko‘riladi.