10-mavzu. Fotoelektrik nurlanish priyomniklari. Reja

Fotokatodlarning turlari va ularning spektral sezgirligi. Shisha sirtga tseziyli aralashma yotqizilib (surtilgan) yasalgan fotokatoddan elektron ajratish uchun yorug‘lik kvantlari energiyasi yetarli (1-2 eV). Shuning uchun astrofizikada tseziy (Cz) brikmalaridan yasalgan fotoelementlar keng qo‘llaniladi. Shulardan biri nur sezuvchi qatlami surma-seziy aralashmasidan yasalgan fotokatoddir. U shisha yoki metall asosga yupqa plenka qatlam sifatida surma-seziy brikmasi surib yasaladi. Bunday fotokatod  650 nm gacha bo‘lgan kvantlarni sezadi va uning sezgirlik maksimumi ultrabinafsha nurlarga (_max=350 nm) to‘g‘ri keladi. Yaxshi surma-tseziy fotoelement 1000 a/lm (mikroamper/lyumen) sezgirlikka ega. Obyektivi diametri D=33 sm bo‘lgan reflektor 10^m kattalikdagi yulduzdan o‘z fokal tekisligida 10^-11 lm nurlanish oqimi hosil qiladi. Bunday oqim yuqoridagi yaxshi surma-tseziy fotoelementdan yasalgan fotometrda 10^-14 amper tok kuchi beradi. Bunday tok kuchi kam, uni o‘lchash uchun kuchaytirish kerak. Oddiy lampali (tranzistorli) kuchaytirgich 10⁶-10⁷ marta kuchaytira oladi. Agar yuqoridagi fotometrga oddiy lampali (tranzistrli) kuchaytgich ulansa, (FE anodli lampa turiga yoki tranzistr bazisiga ulanadi) unda kuchaytirilgan tokni galvanometr yordamida o‘lchasa bo‘ladi.