10-Ma’ruza: Qismlarni tiklashda dolzarb payvandlash va naplavkalash(Perspektiv) usullari

10.1-rasm. a- val detaliga lentani payvandlash va b- payvand nuqtalarini yopish elektrkantakt payvandlash sxemalari: 1- tokni uzuvchi; 2- transformator; 3- qismni maxkamlash uchun patron; 4- tiklanayotgan qism; 5- rolikli elektrodlar; 6- payvandlanuvchi lenta.


Rulon listlarning kontaktli payvandlash jarayoni (10.1-rasm) payvandlangan lenta va asosiy metall (qism) sirt qatlamining qo‘shimcha deformatsiyasi bilan amalga oshiriladi, deformatsiya zonasida plastik holatda qisqa 0,02 - 0,16 gacha qizdirilishda 4-30 kA oqim impulslari ostida bajariladi. Payvandlash nuqtalarining o‘zaro bir-biri ustiga chiqarib qismlarni tok impulslarining chastotasiga mutanosib tezlikda aylantirish va silindrsimon elektrodlarni bo‘ylama uzatilishi orqali erishiladi.
Lentali qismning silindrsimon yuzasiga elektrokontaktli payvandlash quyidagi parametrlar bilan tavsiflanadi: tok impulslari (J_sv), impulsning davomiyligi (t_sv), elektrodni siqish kuchi (Q_ss), val tezligi (p) va payvandlash elektrodlarini etkazib berish.
Qismlarni qayta tiklashning talab qilinadigan yuqori sifatli darajasini ta’minlash uchun zarur shartlar - bu payvandlash nuqtasida (bir hil yoki birlashtirilgan materiallarning kimyoviy tarkibi bo‘yicha o‘xshash) yoki yangi fazalarni (bir xil bo‘lmagan materiallarni payvandlash uchun) umumiy brikmalarni shakllantirishdir. Yangi hosil bo‘lgan fazalarni o‘z ichiga olgan payvandlangan birikmaning mustahkamlik xususiyatlari ushbu fazalarning xususiyatlari bilan belgilanadi. Elektr kontaktli payvandlashning optimal parametrlari bilan, taglik (qism) va prisatka (lenta,list) materiallari o‘rtasidagi bog‘lanish kuchi birlashtiriladigan materiallardan birining kuchi bilan taqqoslanadigan qiymatlar egallaydi. Bunday holda, namunalarni yo‘q qilish qo‘shma zona bo‘ylab emas, balki eng kam kuchli tayanch yoki prisatka moddasi bo‘ylab sodir bo‘ladi.
Elektr kontaktli payvandlash uchun jixozlar. To‘ldiruvchi prisatka material sifatida metall lenta, sim va changdan foydalangan holda keng assortimentdagi qismlarni qayta tiklash uchun tokarlik dastgoxiga o‘rnatiladigan yoki birlashtirilgan brikmalar bilan mazsus jihozlangan ixtisoslashtirilgan qurilmalarga o‘rnatiladigan sirt qoplamalari ishlab chiqariladi: aylantiruvchi, unifikatsiyalangan uzelli uzatuvchi privodlar, payvandlash boshi supporti, ta’minlovchi-stopor, quvvat manbai, pnevmopikol va boshqaruv paneli.
Payvandlash boshlari orasida simni elektrokontaktli payvandlash uchun GKN-R1 tipidagi bosh (10.2-rasm) eng keng tarqalgan uskuna xisoblanadi. Boshning etkazib berish to‘plami quvvat manbai (75 kVt quvvatga ega transformator) va PIShCh tipidagi payvandlash to‘xtatuvchisini o‘z ichiga oladi, bu berilgan rejimda impulslar va pauzalarni sozlashni ta’minlaydi. Asosiy aylantiruvchi sifatida 1K62 yoki 16K.20 tokarlik dastgoxi ishlatiladi.