10-ma’ruza. O’zbеkistonda tabiiy polimеrlarni ishlab chiqarish holati

10-ma’ruza. O’zbеkistonda tabiiy polimеrlarni ishlab chiqarish holati.

O’zbеkistonda tabiiy polimеrlarni ishlab chiqarish holati. O’zbеkistonda tabiiy polimer mahsulotlaridan foydalanish.

Paxta ko’p yillik tarixga egadir. qazilmalarni ko’rsatishicha 5 ming yil ilgari ¥indistonda paxta ip mahsulotlaridan foydalanilgan. Paxta umumiy ko’rinishda chigit va chigitni o’rab turuvchi ingichka toladan tashkil topgan. CHigitli tola xom paxta deb va chigitdan tozalangan tola paxta tolasi deb ataladi.

Qalin qog’oz ishlab chiqarishda xavo va yog’larni filtrlashda paxta Sellyulozasi kompazitsiya tarkibiga kiradi.

Komponentlar	Massa tarkibidagi miqdori , %
Paxta Sellyulozasi Viskoza tolasi PVS tolasi Ekstraktsiyalangan konifolь Neftь polimer smola Melamino-formalьdegid smola	35-37 12,5-14 2.5-1.5 11,25-7,5 1.25-2,5 37,5

Qog’oz sanoatida paxta Sellyulozasi quyidagi turdagi qog’ozlar ishlab chiqarishda qo’llaniladi.
TKTITI da ishlab chiqilgan paxta Sellyulozasini olish texnologiyasi.
Toshkent kimyo texnologiya ilmiy tekshirish institutida (TKTITI) I, II,III tipdagi 1,2,3 navli lintlardan turli maqsadlarda qo’llaniladigan (nitroSellyuloza, asetatlir, qog’oz va medittsina paxtasi, mikrokristall Sellyuloza) Sellyuloza olish texnologiyalari yaratilgan. TNIIXTda paxta ishlab chiqarish sanoatinning barcha chiqindilaridan xatto 6% gacha ifloslangan xom ashyodan xam Sellyuloza olish ustida ilmiy izlanish ishlari olib borilgan.

O’zbekiston Respublikasida paxta Sellyulozasi uchun xom ashyo zaxirasi.

Xar yili ¤zbekistonda paxta xosili 5-6 mln tonnani tashkil etadi. Undan yigiruv tolasi ajratib olingach 60% djinlangan uru² xosil bo’ladi yoki 3,0-3,6 mln tonna.

Djinlangan uru²da 7-8% paxta linti qoladi, bu 210-240 ming tonnani tashkil etadi. Paxta Sellyulozasini olish uchun 1 va 2- navli II va III tipdagi paxta linti ishlatiladi.
Umuman o’rtacha miqdorda 1-nav 32-38% ni, shu jumladan I tip 25-30%, III tip 7-8% yoki 1-nav 84-96 ming t, 1-nav II tip 53-72 ming t, 1-nav III tip 14,7-19,0 ming tonnaga to’²ri keladi.