10-ma’ruza: issiqlik almashinishi usullari. Issiqlik o‘tkazuvchanlik qonuni

erkin  konveksiya

  deganda  tizimda  suyuqlik  yoki 

gazning tashqi bir xil bo‘lmagan massaviy kuchlar maydoni (gravitatsion, magnit, 

elektr yoki inersiya maydonlari kuchlari) ta’siridagi harakat tushuniladi. 

 

Majburiy  harakat  yoki 

majburiy  konveksiya

  tizim  chegaralariga  qo‘yilgan 

tashqi yuza kuchlari yoki tizim ichidagi suyuqlikka quyilgan massaviy kuchlarning 

bir  xil  maydoni;  suyuqlikka  tizimdan  tashqari  berilgan  kinetik  energiya  hisobiga 

yuzaga keluvchi harakat hisoblanadi.  Amaliyotda  suyuqlik  yoki  gazlarda  erkin 

konveksiya  suyuqlikning  issiq  va  sovuq  zarrachalari  zichliklari  farqi  tufayli  sodir 

bo‘ladi. Majburiy konveksiya esa tashqi kuch ventilator yoki nasos ta’sirida sodir 

bo‘ladi.  Suyuqlikning  oqish  tartibi  konvektiv  issiqlik  almashinuvining  yuzaga 

kelishining  asosini tashkil  etadi.    1884  yilda Reynolds o‘zining  tajribalari asosida 

suyuqlikning harakatini