10-laboratoriya mashg‘uloti mavzu: Baliqlarni ekspertizasi

Gazsimon ammiakka reaksiya (Ebera bo‘yicha). Eber reaktivi bir qism kontsentrlangan kislotadan, bir qism efirdan va uch qism etil spirtidan tashkil topgan bo‘ladi. Asosiy reagent bo‘lib vodorod xloridi xizmat qiladi, ya’ni efir suyuqlikni tez parlantiradi. Go‘shtdan ajralib chiqayotgan gazsimon ammiak vodorod xloridi bilan birikadi va nashatir hosil qiladi.
Yaxlatib sovutilgan baliqlar bu usulda tekshiriladi Ishning bajarilish tartibi. Probirkaga 1 ml ebera reaktivi olinadi (bir qism kontsentralgan xlorid kislotasi, bir qism efir va uch qism etil spirti). Probirka chayqatiladi va tiqin bilan yopiladi, tiqin ichidan sim yoki shisha tayoqcha chiqib turishi kerak. Sim yoki shisha tayoqchaning uchi ilgakli bo‘ladi.
Sim uchidagi ilgakka kichik bir bo‘lak tekshirilayotgan baliq go‘shti ilinadi. Bu ilingan go‘sht bilan reaktiv oralig‘idagi masofa taxminan 1 sm bo‘ladi. Baliq go‘shtida gazsimon ammiak bo‘lsa probirka ichida nashatirning oq bulutsimon qatlamlari paydo bo‘ladi. Bu bulutsimon oq qatlamlar sim ilgagidagi go‘sht pastdan yuqoriga ko‘tarilganda yaxshiroq ko‘rinadi. Reaksiya natijasi quyidagicha hisoblanadi. Hosil bo‘lgan oq qatlamlar bo‘lmasa tezda yo‘qotiladigan bo‘lsa – kuchsiz musbat, turg‘un oq qatlami bo‘lsa – musbat, agar oq qatlam bo‘lmasa manfiy hisoblanadi.
Lyuminessensiya tekshirish usuli. Baliq go‘shti o‘zining yangilik darajasiga qarab ultrabinafsha nurlar ta’sirida nurlanadi. Bu nurlar bilan baliqlarning tana yuzasi, kesilgan muskullari va 1:10 nisbatda tayyorlangan go‘sht ekstrakti tekshiriladi. Ma’lumotlariga ko‘ra baliq go‘shtida gemoglobin oz miqdorda bo‘lgani uchun lyuminessensiya tekshirishi oqsillarning cho‘ktirmasdan bajariladi. Yangi baliqlarning yuza qoplamasi nurlanishdan binafsha nur chiqaradi, yangi baliqlarning pigmentlanmagan joylari – zangori, elka mumkullari binafsha-zangori nur chiqaradi. Yangilikka gumon qilingan baliq tanasining yuzasi nuqtali yoki dog‘li ko‘kimtir-sariq va zangori nur chiqaradi. Yangi bo‘lmagan baliqlar tanasining yuzasi to‘q sariq, ko‘k sariq, zangori, malla, qora va boshqa nurlar chiqarib yaltirab turadi.
Nazorat uchun savollar:

1. 
   Baliqni yangiligini aniqlashda tashqi tomondan nimalarga e’tibor beriladi?
   
2. 
   Laboratoriya tekshirish usullari?
   
3. 
   Yangi baliq go‘shti qatlamlarida mikroorganizmlar miqdori?