10-Amaliy mashg’ulot: Paxta yigʻishtirish mashinasi ishchi qismlari

Shpindelli baraban (3- a rasm) apparatning asosiy uzeli bo‘lib, ochilgan paxtani terish va uni ajratgichlarga keltirish uchun xizmat qiladi. Har qaysi qatordagi g’o‘zalarning paxtasini terib olish uchun apparatga to‘rtta (ikkita o‘ng va ikkita chap) baraban o‘rnatilgan. Barabanlar yuqorigi 1 va pastki 2 podshipniklarning korpusi vositasida apparat karkasining ramkalariga mahkamlangan. Pastki 4 va yuqorigi 3 disklar barabanga o‘rnatilgan shpindellarning tayanchidir. Disklar orasiga siqish barabani 5o‘rnatilgan. Bu baraban shpindellar orasiga shox, ko‘saklar kirishiga yo‘l qo‘ymaydi va paxtani shpindelga to‘liqroqo‘ralishiga yordam beradi.

3- rasm. Shpindelli baraban sxemasi:
a— yon ko‘rinishi; b — ust ko‘rinishi; d — shpindelning ko‘ndalang kesimi; 1, 2 — yuqorigi va pastki podshipniklar; 3, 4— yuqorigi va pastki disklar; 5— siqish barabani; 6— shpindel; 7— shpindel tishlari;
8— yuritish g’altagi; 9 — shpindelning yuqorigi podshipnigi;
10—shpindelning quyi podshipnigi; 11 — barmoq; 12 —tashqi tasma; 13 — ichki tasma.
Shpindel muayyan uzunlik va diametrga ega bo‘lgan quvurchadan iborat bo‘lib, uning sirtiga tishlar 7 kertilgan. Uning yuqori uchiga yuritish g’altagi 8 presslab o‘rnatilgan g’altakning quyi qismiga kiydirilgan podshipnik 9, qopqog’i bilan birgalikda shpindelning yuqorigi tayanchni tashkil etadi. Shpindelning pastki tayanchi vazifasini quvurcha ichiga qo‘yilgan metallsopolli vtulka 10 va uning ichiga kirgizilgan pastki disk barmog’i 11 bajaradi.
Shpindel tishlarining uchi qaysi tomonga qaratilganiga qarab, o‘ng va chap turga bo‘linadi. O‘ng shpindeldagi tish soat mili yo‘nalishida, chap shpindeldagi tish esa soat miliga teskari yo‘nalgan bo‘ladi (3- d, rasm). Barabanni ishchi zonasida (IZ) shpindellar tashqari tomondan qo‘yilgan ponasimon tasma 12 yordamida aylantiriladi. Bu tasmalar karkas ramkalariga biriktirilgan bo‘lib, u shpindellar g’altagiga hamisha tegib turadi.
Shpindelga o‘ralgan paxtani ajratib olish zonasida (AZ) tasmalar shpindellarning ichki tomonidan qo‘yilgan bo‘ladi.
Ajratgich shpindelda yechilmasdan qolgan paxtani ajratib olib, qabul kamerasiga tashlash uchun va shpindel tishlarini chirklanishdan qisman tozalash uchun xizmat qiladi (4- rasm).