1 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

by 
предлоги эса
himself 
ўзлик олмоши билан 
муносабатга киришган: 
Holding each other’s hands, the grandfather and his grandson walk under the 
grapevines. The little grandson looks at some grapes hanging from the grapevines. 
He wants to pull them by himself and to eat them, so he stretches his hand to the 
grapes just like his grandfather does, but the grapes are far, far away. 
The grandfather looks at his grandson, and suddenly remembers his own 
childhood, and he feels as if something arises in his heart, something towards his 
grandson, and he keeps looking at his grandson’s wide forehead and calm face 
[The Grandfather and his Grandson by Toghay Murod. A Collection of Uzbek 
Short Stories, 51 p.] 
“Ўзбек тилининг изоҳли луғати”да ост сўзининг қуйидаги маънолари 
қайд этилган:” O C T 1.
 
Нарсанинг таг қисми, таги, туби
. Қурбон ота 

---

134 
энгашиб, самоварнинг остига
сим тиқаётган эди, қаддини ростлаб, 
Сидиқжонга қаради. 
А. Қаҳҳор, Қўшчинор чироқлари. 2. Нарсанинг қуйи 
қисмига, тагига яқин жой. 
Гулнор дераза остига кўрпача солиб, қизни 
ўтқазди. Ойбек, Танланган асарлар. 
3. Нарсанинг яқин атрофи, тевараги. 
Йўлчи, қулоқлари остида ўқ узилиб тураркан,томирларида жўшқин куч, 
юрагида юксак ҳисларнинг, орзуларнинг бўронини сезди. 
Ойбек, Танланган 
асарлар. 
Она боққа етиб келганда, Турсунбой кўчатлар остини 
юмшатаётган эди. 
Т. Ашуров, Оқ от. 4. Нарсалар эгаллаб, босиб ёки қоплаб 
турган жой, нарсанинг тагидаги жой, таг. 
Дарахтларнинг ости салқин эди. 
5. 
Нарсанинг ички қисми, ичи, ораси, қаъри.
Ер ости суви. Ер ости бойликлари. 
Бегойим ер остида илон қимирласа, биладиган қув хотин. 
М . Исмоилий, 
Фарғона т.о. 
6 Таг, туб (сув ҳавзаларида). 
Денгиз ости. Кўп одамлар бу дарёнинг остида 
ер тишлади. 
Ойбек, Танланган асарлар.
 
7 
3-шахс эгалик ва ж.к., ў-п. к. ва ч.к. қўшимчалари билан кўмакчи 
вазифасида 
қўлланади 
(қ. 
остига, остида, остидан) [126,141]. 
Бу таърифлардан ҳам кўринадики, ост сўзи эгалик ва келишик 
қўшимчаларини олиш билан кўмакчи вазифасида бемалол кела олади. 
Келтирилган мисолда билан кўмакчисининг восита маъноси акс этган. 
Кейин кўмакчиси бевосита пайт маъноси билан боғлиқ. Тарихий 
нуқтаи назардан бу кўмакчи
 
равишдан ўсиб чиққан. У илмий адабиётларда 
функционал кўмакчи сифатида санаб ўтилади. Шуниси борки, бу сўзда 
кўмакчилик хусусияти билан бир қаторда равишга хос хусусиятлар ҳам 
бўртиб туради. Кейин кўмакчиси аксарият ҳолларда чиқиш келишиги 
шаклидаги от ёки от маъносидаги сўзларни бошқариб, уларнинг ҳоким 
бўлакка тобеланиш муносабатини яратиб, бир ҳаракатдан кейин иккинчи 
ҳаракатнинг содир бўлиши, ҳаракатнинг бажарилиш пайти, ҳаракатнинг 

---