1 Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

44 
навлари учун 70-80 фоиз, кечки карам навлари учун 80-90 фоизга тенг 
бўлганда қулай бўлишини кўрсатади. 
 
Тупроқ ва озиқ моддаларга талаби. Фақат унумдор майдонларда 
карамдан мўл ҳосил олиш мумкунлиги тажриба асосида исботланган 
карамнинг тупроққа сепиладиган органик ва минерал ўғитларга талабчанлиги 
юқори. Чунончи, эртаги карамдан 1 тонна хосил олиш учун ўртача 5-7 кг азот 
калий навли карамларга эса 6-8 кг азот 4,5 кг фосфор, 2,9 кг калий зарур. 
Карам ўсув даврининг турли босқичларида озиқ моддаларнинг турлича 
ўзлаштиради. Кўчат экилган дастлабки вақтда озиқ моддаларни кам 
миқдорда талаб қилса, ўсиш тезлашгани сайин озиқ моддаларни 
ўзлаштириши ҳам кучаяди, карамбоши ўрай бошлагандан сўнг эса юқори 
даражага 
кўтарилиши 
мумкинлиги 
тажрибалар 
асосида 
исботланган.Карамнинг тупроққа сепиладиган органик ва минералоғитларга 
талабчанлиги юқори. Чунончи, эртаги карамдан 1тонна ҳосил олиш учун 
ўртача 5-7 кг азот, 4кг фосфор,3,4 кг калий, кечки навли карамларга эса 6,8 кг 
азот, 4,5 кг фосфор, 2,9 кг калий зарур.
Карам ўсув даврнинг турли босқичларида озиқ моддаларни турлича 
ўзлаштиради.Кўчати етилган дастлабки вақтда озиқ моддаларини кам 
миқдорда талаб қилса, ўсиши тезлашгани сайин озиқ моддаларини 
ўзлаштриши ҳам кучаяди, карамбоши ўрай бошлангандан сўнг эса энг юқори 
даражага кўтарилади. 
Хосилни 
йиғиштириш 
ва 
ундан 
фойдаланиш. 
Хосилни 
йиғиштиришни ўсимликни турли ўсиш босқичларида ўтказиш мумкин, бироқ 
яхши шаклланган барг тўпламларига эга бўлган даврда ўтказиш юқори хосил 
олишни кафолатлайди. Хитой баргли карамини эрта тонгда, салқин даврда 
йиғиштириб олинса маҳсулот узоқ муддат сақланиши мумкин. Хосил тупроқ 
юзасида 2-3см юқоридан кесиб олиниб, яшикларга бўйига ѐки энига зич 
қилиб жойланади. Маҳсулотни ўсти намланган мато билан ѐки плѐнка билан 
ѐпилади. Кесилган ўсимликларни шунингдек, қоғоз пакетларига хам 

---

45 
қадоқлаш мумкин. Йиғиштирилгаy маҳсулотни юқори ҳароратда узоқ сақлаш 
тавсия этилмайди. Хитой баргли карами 3-4 кун давомида яхши ѐпилган 
идишларда 4-5
о
C даражада яхши сақланади.
Хитой баргли карамини озиқ-овқатга турли ривожланиш босқичларида, 
чин барг хосил бўлишидан гулпоялар шаклланган давргача ишлатиш 
мумкин.
Шуни таъкидлаш лозимки хитой баргли карамини республика аҳолиси 
учун нотаниш ѐки ноанаъавий сабзавотлар қаторига киради. Уни кўп 
холларда пекин карами билан алмаштирилади.
Хитой баргли карамларида кўплаб миллий ва европа таомлари 
тайѐрлаш мумкин Бу экин аҳоли ўртасида оммалаштириш мақсадида биз 
ундан тайѐрланадиган таомлар таркибини келтиршни лозим деб ҳисобладик.

---