1. Zaryadli zarrachalarning ma’lum bir yo`nalishida tartibli harakati elеktr tоki

3. Elektr sigʻimi — oʻtkazgichning elektr zaryad toʻplash xususiyatini ifodalovchi elektr kattalik. Miqdor jihatidan yakkalangan oʻtkazgichning potensialini bir birlikka oʻzgartirish uchun zarur zaryad miqdoriga teng . Amalda kondensatorlarni parallel, ketma-ket yoki aralash ulash yoʻli bilan zarur Elektr sigʻimi olinadi.Yakkalangan o'tkazgichning elektr sig'imi - o'tkazgichdagi zaryadning maydon potensialiga nisbatiga teng. Kondensator sig'imi, zaryadning ya'ni q ning kuchlanish(U)ga nisbatiga teng.

Elektr sig‘imi tushunchasini aniqlab olish uchun quyidagi tajribaga murojaat qilamiz. Buning uchun elektrometr sterjeniga kovak metall shar o‘rnatiladi va elektrometrning korpusi yerga ulanadi. Elektrofor mashinada zaryadlar hosil qilinib, uning konduktoriga sinash sharchasini izolatsiyalangan dastasidan ushlagan holda tekkizib olinadi, so‘ngra bu zaryadlangan sharchani shar o‘rnatilgan elektrometrga tekkiziladi. Sinash sharchasini zaryadlab, sharga bir necha marta ketma-ket tekkizganimizda, elektrometrga o‘rnatilgan shardagi zaryad ko‘payadi. Bu shardagi zaryad ko‘paygan sari sharning potensiali ham proporsional ravishda ortib borishini elektrometr strelkasining og‘ishidan ko‘ramiz. Agar xuddi shunday tajribani birorta boshqa o‘tkazgichda ham bajarib ko‘rilsa, zaryad bilan o‘tkazgichning potensiali orasida yuqoridagidek bog‘lanish borligini ko‘rish mumkin. Bu tajribalardan ko‘rinadiki, yakkalangan o‘tkazgichning potensiali o‘tkazgichning zaryadiga to‘g‘ri proporsional ravishda o‘zgarar ekan:

q  C, (1)

bundan

(2)

Bunda C — proporsionallik koeffitsiyenti; u tashqi sharoitlarga,o‘tkazgichning o‘lchamlari va shakliga bog‘liq bo‘lgan fizik kattalik bo‘lib, o‘tkazgichning elektr sig‘imi yoki sig‘imi deyiladi. Demak, o‘tkazgichning potensialini bir birlikka o‘zgartirish uchun kerak bo‘lgan elektr miqdoriga son jihatidan teng bo‘lgan kattalik elektr sig‘imi deyiladi. Agar bir xil sharoitdagi shakli bir xil, biroq kattaligi turlicha bo‘lgan bir necha o‘tkazgichlar, masalan, radiuslari har xil bo‘lgan metall sharlarning har biriga bir xil miqdorda zaryad berib, ularning potensiallari elektrometr bilan o‘lchansa, radiusi kichik bo‘lgan sharning potensiali radiusi katta bo‘lgan sharning potensialidan katta bo‘ladi.