1. Zamonaviy bozor iqtisodiyoti muammolarini yechishda mikroiqtisodiyot fanining ahamiyati



Download 12,46 Mb.
bet12/28
Sana24.08.2021
Hajmi12,46 Mb.
#155260
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   28
Bog'liq
mikro

JAVOB

:

18. Xarajatlarni minimallashtirish: ishlab chiqarish omillarini tanlash

Uzoq muddatli intervalda, kompaniya ishlab chiqarish quvvatini oshirganda, ma'lum bir mahsulot hajmi uchun tannarxni minimallashtirish uchun ishlab chiqarish omillarini maqbul birlashtirish masalasini doimiy ravishda hal qilish zarur. Bunday holda, ishlatilgan resurslarning, masalan, mehnat bilan kapital va, aksincha, kapital bilan mehnatning o'zaro almashinishini hisobga olish kerak.

Ishlab chiqarish omillarining turli xil kombinatsiyalari, ulardan foydalanish bir xil natija beradi - bir xil mahsulot hajmi grafik izokant sifatida ifodalanishi mumkin[1] , yoki teng hosilaning egri chizig'i (2.9-rasm).

Har biri ma'lum bir ishlab chiqarish hajmiga to'g'ri keladigan izokantalar to'plami izokantalar xaritasi deb ataladi Izokvant xarita mohiyatan ishlab chiqarish funktsiyasini tavsiflashning grafik usulidir, xuddi befarqlik egri chiziqlari to'plami foydali dasturni tavsiflashning bir usuli hisoblanadi.  [2] .





Shakl: 2.9. Isoquant xaritasi 

Rasmiy ravishda ma'lum bir miqdoriy izoquant bilan ifodalangan mahsulotning ma'lum bir hajmi uchun firmaning xarajatlarini minimallashtirish muammosini hal qilishda ishlab chiqarish omillarining o'rnini bosish darajasining oqilona miqdoriy bahosi bo'lishi kerak. Iqtisodiy nazariyada ishlab chiqarishning doimiy hajmini saqlab turganda bir ishlab chiqarish omilini boshqasiga almashtirish darajasi maxsus koeffitsient - MRTS texnologik almashtirishning marginal darajasi bilan o'lchanadi . 

Ko'rib chiqilayotgan ishlab chiqarish omillari - ishchi kuchi va kapital uchun texnologik o'rnini bosuvchi me'yor - ishlab chiqarishning belgilangan hajmi uchun bitta qo'shimcha mehnat birligi yordamida kapital hajmini kamaytirish mumkin bo'lgan miqdor:

Aytaylik, deltasi qiymati bo'yicha ish haqi miqdorini ko'paytirish orqali deltasida ishlatiladigan kapital miqdorini kamaytirishga muvaffaq bo'ldik, deylik, biz bir xil izokantada qolganligimizni, ya'ni ishlab chiqarish hajmi o'zgarmagan, siz quyidagilarni yozishingiz mumkin:  



qaerdan keladi





TC firmasining ishlatilgan resurslar uchun ma'lum narxlar bo'yicha umumiy yalpi xarajatlar hajmi (bu holda – va )) formulalar bo'yicha hisoblab chiqilishi mumkin  

qaerdan kelib chiqadiki, iqtisodiy nazariyada izokosto deb nomlangan to'g'ri chiziq ko'rib chiqilmoqda [3] nishabga ega: 



Minimal xarajatlar bilan mahsulotning ma'lum hajmiga erishishini ta'minlaydigan firmaning xarajatlarini aniqlash uchun bitta grafada teng mahsulot egri chizig'ini birlashtirish kerak, ya'ni. teng narxlardagi (izokost) chiziqlarning turli xil variantlari bilan izoquant (2.10-rasm).

Anjir. 2.10 shundan kelib chiqadiki, optimal echim nuqtasining koordinatalariga to'g'ri keladi, amalda uni izokostning ma'lum ishlab chiqarish hajmiga mos keladigan izokant bilan aloqa qilish nuqtasigacha xarajatlarni ko'paytirish yo'nalishi bo'yicha parallel harakatlanishi orqali topish mumkin. Q.  

Ishlab chiqarish xarajatlarini tahlil qilishni davom ettirib, ularga ishlab chiqarish jarayonida ishlatiladigan omillar narxlarining mumkin bo'lgan o'zgarishiga ta'sirini ko'rib chiqamiz. Deylik, kapital narxi oshdi. Shubhasiz, bu holda izokostning moyilligi burchagi  pasayadi (2.11-rasm).

Natijada, tegmaslik nuqta holatidan holatiga o'tadi ya'ni. firma kapital narxining o'sishiga ta'sir qiladi, uni ishlab chiqarish jarayonida uni tegishli mehnat hajmi bilan almashtiradi va    

Ushbu model ishlab chiqaruvchilarning xatti-harakatlarining ular foydalanadigan resurslar narxlari darajasining o'zgarishiga aniq bog'liqligini aniq ko'rsatib beradi.





Shakl: 2.10. Ishlab chiqaruvchining optimal echimini tasvirlash 



Shakl: 2.11. Ishlab chiqaruvchining qaroriga ishlab chiqarish omillari narxining ta'sirini tahlil qilish 

Xulosa qilib aytganda, keling, resurslar narxlari darajasi va ularning unumdorligini hisobga olgan holda ishlab chiqaruvchining umumiy muvozanat qoidasini tuzaylik. Ikkinchisining izokost bilan aloqa qilish nuqtasida izokost va izokantaning moyilligi burchaklari tengligini hisobga olib, quyidagilarni yozishimiz mumkin:



Shunday qilib, biz ishlab chiqaruvchining muvozanat qoidasini quyidagicha shakllantirmoqdamiz: agar resurslarni ishlab chiqarishda ishlatiladigan salmoqli hosildorlik teng bo'lsa, firma ma'lum hajmdagi mahsulot uchun xarajatlarni minimallashtirishi mumkin.  



Takeaway : Moliya bo'limi faoliyat soat optimallashtirish uchun, ishlatiladigan kompyuterlar sonini kamaytirish va ko'proq tahliliy operatorlari ishga zarur. Bu sizga bir xil miqdordagi ishni bajarishga imkon beradi.

  •          [1] "iso" prefiksi kelib chiqishi yunoncha bo'lib, "teng" degan ma'noni anglatadi. 

  •          [2] ikki nazariyalar, iste'mol nazariyasi va ishlab chiqarish nazariyasi , asosan mafkuraviy simmetrik va o'xshash. Bu ularning ichki mantig'iga va tuzilishiga, asosiy o'zgaruvchilar o'rtasidagi munosabatlarning xususiyatiga ishora qiladi. Ularda ishlatiladigan grafik va analitik modellar, qoida tariqasida, faqat ishlatilgan belgilar bilan farq qiladi. Ularning orasidagi asosiy farq quyidagicha: agar iste'molchilarning zamonaviy xatti-harakati nazariyasi tartibli (tartibli) bo'lsa, unda ishlab chiqarish nazariyasi miqdoriy (kardinal) hisoblanadi. Bundan tashqari, agar befarqlik egri chizig'ining shakli individual did va imtiyozlar bilan aniqlansa, u holda ishlab chiqarish funktsiyasi va izoquantlari turi ishlab chiqarish jarayoni texnologiyasi bilan belgilanadi.     

  •          [3] Isocosta - bu yuqorida muhokama qilingan iste'molchilar xulq-atvori nazariyasidagi byudjet yo'nalishining analogidir (ishlab chiqaruvchining byudjet cheklovi).  

 



19. Davlatbudjeti, budjettaqchilligivadavlatqarzi.


Download 12,46 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   28




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish