1. Yuza to‘lqinsimonligi yuza g’adir–budurligining asosiy parametrlari profiliogrammasi

15.Rezbali birikmalarning o‘zaro almashuvchanligi.

Buramalarining profili bo‘yicha rezbalar uch burchakli, trapetsiyasimon, tirgakli, to‘g‘ri burchakli, doirasimon turlarga bo‘linadi.
Kirishlar soni bo‘yicha - bir marta kiritiladigan, ko‘p marta kiritiladigan rezbalar bo‘ladi.
Buralishining yo‘nalishi bo‘yicha - o‘nggi va chapki bo‘ladi.
Liniyali o‘lchamlarni o‘lchash birligi bo‘yicha - metrik va dyuymli bo‘ladi.

1. 
   1-rasm. Rezbalarning profillari.
   
2. 
   a) trapetsiyasimon; b) tayanch; v) dumaloq; g) to
   

Quyidagilar rezbaning asosiy parametrlariga kiradi:
Nominal o‘lchamlar, ular boltlar va gaykalar uchun bir xil (1-rasm).
Rezbaning sirtqi diametri d (D) - faraz qilinadigan, sirtqi rezbaning do‘ngliklariga yoki ichki rezbaning o‘yiqlariga tegishli diametr. Rezbalarning asosiy miqdori uchun sirtqi diametr nominal diametr deb qabul qilinadi.
Rezbaning ichki diametri d₁ (D₁) - faraz qilinadigan, ichki rezbaning do‘ngliklariga yoki sirtqi rezbaning o‘yiqlariga tegishli diametr.
Rezbaning o‘rtacha diametri d₂ (D₂) - faraz qilinadigan, rezba bilan bir o‘qdagi silindrning diametri, uning tarkibiy qismi buramalarning profilini ariqchaning kengligi R nominal qadamning yarmiga teng bo‘lgan nuqtalarda kesib o‘tadi.
Rezba qadami R - profilning bir-biriga yonma-yon joylashgan bir nomdagi yonlama tomonlari o‘rtasidagi masofa.
Profilning burchagi b - profilning o‘qga doir yuzasidagi yonlama tomonlari o‘rtasidagi burchak.
Ko‘tarilishi burchagi ss - rezbaning o‘rta diametrida yotgan tokadagi vintga tegib turadigan yuza bilan rezbaning yassiligi, o‘qi o‘rtasidagi burchak:
Bir kirishli rezba uchun:

3. 
   (1) Ko‘p kirishli rezba uchun
   
4. 
   (14)
   

Rezbadagi o‘z-o‘zidan to‘xtash ana shu burchakka bog‘liq bo‘ladi, u agar quyidagicha bo‘lgani holda ko‘ndalang yassiliklarda ishqalanish bo‘lmaganida ta’minlanadi:

5. 
   ss < arctg fn, (15)
   
6. 
   

bunda: fn - rezbadagi ishqalanishning keltirilgan koeffitsienti.

7. 
   fnqf/(cosb/2) (16)
   
8. 
   

f-yassi ishqalanadigan yuzalardagi ishqalanish koeffitsienti. O‘zi-o‘zidan to‘xtashning samaradorligi vintli juftlikning f.i.k. mohiyati bilan baholanadi zqtgu/tg(ss+ arctgfn), (17)


Kichikroq z-lik rezbalar o‘zi-o‘zidan bo‘shab ketishga qarshi ancha ishonchliroqdir.