1. Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig’ini byudjetga undirish tartibi va muddatlari

20-Savolnoma

1. Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig’ini byudjetga undirish tartibi va muddatlari
2. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni soliq to’lovchilari, soliq solish obyekti va soliq bazasi
3. Yer qa‘ridan foydalanganlik uchun soliqning iqtisodiy mohiyati, soliq to‘lovchilari, soliq obyekti va bazasi.
Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘ini to‘lovchilar
Soliq solinadigan mol-mulkka ega bo‘lgan yuridik shaxslar mol-mulk solig‘i to‘lovchilardir.
Soliq solish maqsadida yuridik shaxslar deganda mulkida, xo‘jalik yuritishida yoki tezkor boshqaruvida mol-mulk bo‘lgan va o‘z majburiyatlari bo‘yicha mol-mulki bilan javob beradigan, shu jumladan mustaqil balans va hisob-kitob varag‘iga ega alohida bo‘linmalar tushuniladi.
Soliq solishning alohida tartibi o‘rnatilgan ayrim toifadagi to‘lovchilarga, agarda ularda qonun hujjatlariga muvofiq mol-mulk solig‘ini to‘lash bo‘yicha majburiyatlar vujudga kelmasa, tatbiq etilmaydi.
Bunda, agar soliq solishning alohida tartibi o‘rnatilgan yuridik shaxslar faoliyatning asosiy turi bilan bir qatorda boshqa faoliyat turlari bilan shug‘ullansalar, ular alohida hisob yuritishlari va qonun hujjatlariga muvofiq mol-mulk solig‘ini to‘lashlari zarur.

2. Yuridik shaxslardan olinadigan mol-mulk solig‘ining soliq solish ob'ekti
Yuridik shaxslar uchun soliq solish ob'ekti bo‘lib:
a) asosiy vositalarning o‘rtacha yillik qoldiq qiymati (qonun hujjatlariga muvofiq mulk qilib sotib olingan yerning qiymati bundan mustasno);
b) nomoddiy aktivlarning o‘rtacha yillik qoldiq qiymati;
v) belgilangan muddatlarda tugallanmagan qurilish ob'ektining o‘rtacha yillik qiymati;
g) me'yoriy muddatlarda o‘rnatilmagan uskunalarning o‘rtacha yillik qiymati hisoblanadi.
Agar u quyidagi shartlardan biriga javob bersa, amortizatsiyalanadigan asosiy vositalarning ijarasi lizing hisoblanadi:
1) ijara muddati asosiy vositalar xizmat muddatining sakson foizidan oshsa;
2) ijarachi asosiy vositalarni qat'iy narxda yoki ijara tugashi bo‘yicha belgilanadigan narxda sotib olish huquqiga ega bo‘lsa;
3) ijaraga olinadigan asosiy vositalarning qoldiq qiymati ijaraning tugashida ularning ijara boshlanishidagi qiymatining yigirma foizidan kamni tashkil etsa;
4) to‘lovlarning joriy summasi butun ijara davri uchun ijaraga olinadigan vositalar qiymatining to‘qson foizidan oshsa.
Yuridik shaxslar mol-mulkining o‘rtacha yillik qoldiq qiymati hisobot yilining 1 yanvaridagi va hisobot yilidan keyingi yilning 1 yanvaridagi mol-mulk qoldiq qiymatining yarmini qo‘shishdan olingan summani hamda hisobot davri qolgan barcha oylari har bir dastlabki kunidagi mol-mulk qoldiq qiymati summasini 12 ga bo‘lishdan olingan son sifatida quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:

1 yanv.ga

1 yanv.ga*

-----------

+

1 fev.ga

+

…

+

1 dek.ga

+

-------------

Mol-mulkning o‘rtacha qoldiq qiymati

2

2

=

-------------------------------------------------------------------------- 12

*qoldiq qiymat qayta baholashni hisobga olmasdan, ya'ni hisobot davri oxiridagi holat bo‘yicha aniqlanadi.

Asosiy vositalar va nomoddiy aktivlarning qoldiq qiymati ushbu mol-mulkning boshlang‘ich (tiklash) qiymati bilan soliq to‘lovchining hisob siyosatida belgilangan usullardan foydalanilgan holda hisoblangan amortizatsiya summasi o‘rtasidagi farq sifatida aniqlanadi.
Hisobot davriga soliqni hisoblab chiqarish uchun mol-mulkning o‘rtacha qoldiq qiymati hisobot davri oyining birinchi kunidagi mol-mulk qoldiq qiymati yarmini, hisobot davridan keyingi birinchi oyning birinchi kunidagi mol-mulk qoldiq qiymati yarmini va hisobot davri qolgan barcha oylari birinchi kunidagi mol-mulk qoldiq qiymatini qo‘shishdan olingan summani 12 ga bo‘lishdan olingan summa sifatida aniqlanadi.
Agar mol-mulk oyning birinchi yarmida amalga kiritilgan bo‘lsa, mol-mulkning o‘rtacha yillik qoldiq qiymatini hisoblab chiqarishda kiritish oyi to‘liq oy deb qabul qilinadi, agar mol-mulk oyning ikkinchi yarmida amalga kiritilgan bo‘lsa, o‘rtacha yillik qoldiq qiymat amalga kiritish oyidan keyingi oyning birinchi kunidan boshlab hisoblanadi.