1. Yuridik shaxslar tushunchasi. Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i to’lovchilar va foyda solig’i ob‘ekti

O’zbekiston Respublikasining rezidenti deb O’zbekistonda ta’sis etilgan yoki ro’yxatdan o’tgan hamda bosh korxonasi O’zbekistonda joylashib, O’zbekiston Respublikasidan tashqarida ro’yxatdan o’tgan yuridik shaxslar hisoblanadi. O’zbekiston Respublikasining rezidenti bo’lgan yuridik shaxslar O’zbekistondagi va undan tashqaridagi faoliyatdan olgan manbalaridan daromad (foyda) solig’iga tortiladilar.

O’zbekiston Respublikasi norezidentlari esa faqat O’zbekiston Respublikasida faoliyat ko’rsatishdan olgan daromadlari bo’yicha soliqqa tortiladilar

Agar soliq solishning alohida tartibi belgilangan yuridik shaxslar asosiy faoliyat turi bilan bir qatorda faoliyatning boshqa turlari bilan shug’ullansalar, ular ushbu faoliyat boyicha alohida hisob yuritishlari va byudjetga belgilangan tartibda foyda solig’ini to’lashlari lozim.

2008 yil 1 yanvardan kuchga kirgan O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksini 127-moddasiga asosan yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’ining ob’ekti bo’lib, O’zbekiston Respublikasi rezidentlarining, shuningdek O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshiruvchi O’zbekiston Respublikasi norezidentlarining foydasi hamda O’zbekiston Respublikasi rezidentlarining va O’zbekiston Respublikasi norezidentlarining ushbu bo’limga muvofiq chegirmalar qilinmagan holda to’lov manbaida soliq solinadigan daromadlari hisoblanadi.

Demak, foyda solig’ining ob‘ekti bo’lib, yuridik shaxslarning moliya yilidagi foydasi hisoblanar ekan. Soliq solinadigan baza esa jami daromad bilan qonunda belgilangan chegirma xarajatlar o’rtasidagi farq sifatida, Soliq kodeksiga muvofiq soliq solinadigan foydaning kamaytirilishini hisobga olingan holda hisoblab chiqarilgan soliq solinadigan foydadan kelib chiqib belgilanadi