1: Yuqori unumli kompyuter tizimlarining qo’llanilish soxalari

43. Mur qonuni.
Mur qonuni-empirik kuzatish bo’lib,1965 yilda ishlab chiqilgan,uning asoschisi Gordon Mur hisoblanadi.U kristaldagi tranzistorlar soni har 24 oyda 2 barobar ko’payishini aytgan. Eslab qoladigan mikroprosessorlarning o’sishi natijasida uzatish qo’ydagi qonunni aniqladi:
Yangi mikrosxema modellari 18-24 oyda ishlab chiqarilaredi. Ularning Yangi avlodi vujudga kelgandan so’ng ularning ishlash qobiliyati 2 barobarga oshdi.Agar bunaqa tendensiya davoi etsa deb ta’kidlaydi Mur,-bu murakkab uskunalarning ekspotensiali o’sib boradi.
Bu kuzatuv «Mur qonuni» degan nomni oldi.Bu qonun 1998 yilda Yudjin Meyeran tomonidan kiritilgan. U shuni ta’kidlaydiki mikrosxemani ishlab chiqaruvchi fabrikalarning ekspotensialiyuqori unumli mikrosxemalarni ishlab chiqqandagina o’sadi.
Mur qonunining boshlang’ich ildizlarini bilish uchun oldin IS ning ishlab chiqarish jarayoni haqida so’z yuritish kerak.Shunday qilib Ushbu mikrochiplarga ketgan xarajat va ishlab chiqarishni 3 qismga bo’lish mumkin:
a)texnologiyaga ketgan xarajatlar(sxemani ishlab chiqarish, fabrikani qurish,marketing va boshqalar)-ishlab chiqarilgan chiplarning sonidan qat’iy nazar.
b)plastikaga ketgan xarajatlar( sxemalarni formatlash va ularni tekshirish)ishlab chiqarilagn chiplarning soiga talluqli, sozlangan va sozlanmaganligidan qat’iy nazar.
v) chipga ketgan xarajatlar(korpusni o’rash,transport xarajatlari va boshq)-sozlangan chiplarning soniga bog’liq.

44. 
    Grosh qonuni.
    

Grosh qonuni qo’ydagi formula Bilan keltirilgan bo’lishi mumkin:

Bu yerda:
s - prosessor apparatining narxini aniqlaydi
w - prosessorlarni ishlab chiqarilishi
a - ayrim konstantalar
Bu qonun juda ko’p yillardan beri mavjud. Buqonun shundan dalolat beradiki agarda katta mashinalarning ishlab chiqarilishi qiyinlashsa u holda uning bir qiymati ishlab chiqarish uskani sayin narxi ham kamayib boradi.
Haqiqatdan ham bunday sharoitda biz logarifmik usuldan foydalanishimiz shart.
log(c)=log(a)+bxlog(w)
b parmetr determenistik yo’l Bilan aniqlanish kerak.
Grosh qonunlari birinchi marta XX-asrning 60-yillarida izlana boshlandi.
Knayt [Knight] Grosh koeffesentining narxini qo’ydagi jalval asossida izohlab berdi.

Davr	Ilmiy tomonlama aniqlangan	Nazariy tomonlama aniqlangan
1950 - 1962	0.519	0.459
1962 - 1966	0.322	0.404

Masalan: 1950-1962 yillardagi natijalar butunlikda yaxshi bu esa kompyuter bozorining birlamchi emasligidan dalolat beradi.

XX-asrning 70-yillarida Grosh o’zining izlanishlari to’g’risida maqola chiqardi.70-yillarning oxirida esa Keyl [Cale] kompyuter sistemalarining alohida komponentlari narxlash to’g’risida bir qancha izlanishlar olib bordi.Bu izlanishlarda asosan 1972 yildan 1977 yilgacha bulgan davrning ilmiy izlanishlari ko’rsatib berilgan.
90-yil boshlarida Grosh qonunining effektivligini tekshirish to’g’risida itlmiy izlanishlar olib borildi.1988 yilda Xenkelem [Henkel] shu to’g’risida 2 ta ilmiy izlanish olib bordi.
Bu rasmda bizga grafik keltrilgan,bunda izlanishlar natijasi aniq ko’rsatilgan,ya’ni ishlab chiqarish (s/w), ishlab chiqarish soni esa (w).

44.