1. Yorug’lik haqdida tushuncha. Yorug’lik qabul qilgichlar. Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar

Yorugʻlik qabul qilgichlar
-elektromagnit 
toʻlqinlarni
, yaʼni optik 
nurlanishlar 
energiyasini 
boshqa
 turdagi 
energiyaga 
aylantiradigan, 
yorugʻlik 
oqimini
 
qayd
 
qilish
 yoki oʻlchashga imkon beradigan 
qurilma
. Ularning 
xossalarini, turlarini ifodalaydigan muhim parametrlari boʻsagʻa sezgirligi, 
oʻzgartirish koeffitsiyenti, spektral koʻrsatkichlari, vakt doimiysi va b. hisoblanadi. 
Yorugʻlik qabul qilgichlar 
issiqlik
, fotoelektr, fotokimyoviy va vizual xillarga 
boʻlinadi. Radiometrlar, pnevmatik yoki optik akustik 
qabul
 
qilgichlar
, 
termoelementlar, termoustunlar, bolometrlar 
issiql
 i k Yorugʻlik qabul qilgichlar 
hisoblanadi. Fotoelektr Yorugʻlik qabul qilgichlar — 
tashqi
 va ichki fotoeffektga 
asoslangan, ularning ishi tushayetgan yorugʻlikning kvant energiyasi hv 
ga 
bogʻliq
 (y — Plank doimiysi, v — yorugʻlik chastotasi). Bunday Yorugʻlik qabul 
qilgichlarga 
tashqi
 fotoeffektli fotoelementlar, berkituvchi katlamli fotoelementlar 
— ventil fotoelementlar, ichki fotoeffektli 
fotoqarshiliklar
, fotodiodlar, fotoelektron 
kuchaytirgichlar va foton hisoblagichlar misol boʻladi. Fotokimyoviy Yorugʻlik 
qabul qilgichlar elektromagnit nur taʼsirida fotokimyoviy reaksiyalar oʻtishiga 
asoslangan. 
Bunga 
zamonaviy 
fotografiyada 
ishlatiladigan 
barcha 
turdagi 
fotoqatlamlar
 
taalluqli
. Vizual Yorugʻlik qabul qilgichlar nurlarning 
fiziologik taʼsiriga asoslanadi (qarang Koʻz). Yorugʻlik qabul qilgichlar 
texnikalarda, kimyo sanoati va hokazolarda muhim.
Yorug'lik chiqaruvchi va qabul 
qiluvchi qurilma birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga aylantirish 
uchun yorug'lik chiqaruvchi vosita bilan jihozlangan yorug'lik tarqatuvchi 
elementdan va ikkinchi optik signallarni qabul qilish va ikkinchi elektr signallariga 
aylantirish uchun yorug'lik qabul qilish vositasidan iborat. Yorug'likni qabul qilish 
moslamasi optik tola bilan koaksial tarzda joylashtirilgan. Yorug'likni tarqatuvchi 
element optik tola va yorug'lik qabul qilish vositalari o'rtasida joylashgan. Yorug'lik 
chiqaruvchi vosita birinchi optik signallarni optik tolaga chiqaradi va yorug'likni 
tarqatuvchi element optik toladan oladi va u orqali ikkinchi optik signallarni 
yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqatadi. Optik quvvatning yo'qolishi bostiriladi 
va yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilmaning o'lchamiga erishiladi. 

---

---

---

---

---

---

---

1. Quyidagilardan iborat yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilma: 
optik tolali yorug'likni u orqali tarqatish uchun yorug'lik tarqatuvchi element, bu 
yorug'lik tarqatuvchi element va ko'rsatilgan optik tolaning uchi o'rtasida koaksial 
ravishda joylashgan yorug'lik chiqaruvchi vosita bilan ta'minlangan, ko'rsatilgan 
yorug'lik chiqaruvchi birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga 
aylantiruvchi vosita va ikkinchi optik signallarni qabul qiluvchi va yuqorida 
ko'rsatilgan ikkinchi optik signallarni ikkinchi elektr signallariga aylantiruvchi 
yorug'lik qabul qiluvchi vosita, ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositasi 
ko'rsatilgan optik tola bilan koaksial ravishda joylashtirilgan bunda ko'rsatilgan 
yorug'lik tarqatuvchi element ko'rsatilgan optik tolaning ko'rsatilgan uchi va 
ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalari o'rtasida joylashganki, ko'rsatilgan 
yorug'lik chiqaruvchi vosita ko'rsatilgan uchida ko'rsatilgan optik tolaga birinchi 
optik signallarni chiqaradi va yorug'lik tarqaluvchi element ushbu optik toladan 
oladi. va ular orqali aytilgan ikkinchi optik signallar orqali ko'rsatilgan yorug'lik 
qabul qilish vositalariga tarqaladi. 
3. Yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilma, quyidagilarni o'z 
ichiga oladi: optik tolali yorug'lik chiqaradigan vosita bilan ta'minlangan yorug'lik 
tarqatuvchi element, birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga 
aylantiruvchi yorug'lik chiqaruvchi vosita va ikkinchi optik signallarni qabul 
qiladigan va ikkinchi optik signallarni ikkinchi elektr signallariga aylantiradigan 
yorug'lik qabul qiluvchi vosita, ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalari ushbu 
optik tola bilan koaksial ravishda joylashtirilgan bunda ko'rsatilgan yorug'lik 
tarqatuvchi element ko'rsatilgan optik tolaning uchi va ko'rsatilgan yorug'lik qabul 
qilish vositalari o'rtasida joylashganki, shunday qilib ko'rsatilgan yorug'lik 
chiqaruvchi vosita ko'rsatilgan uchida ko'rsatilgan optik tolaga birinchi optik 
signallarni chiqaradi va yorug'lik tarqaluvchi element ushbu optik toladan oladi va 
bu ikkinchi optik signal orqali yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqaladi 
va bu erda ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi elementda ko'rsatilgan yorug'lik 
tarqatuvchi vositani ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi element bilan birlashtirilgan 
tarzda o'rnatish uchun hosil bo'lgan bo'shliq mavjud. 

---

3-bandga muvofiq yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilma bo'lib, unda 
ko'rsatilgan bo'shliq ko'rsatilgan optik tolaning ko'rsatilgan uchiga qarama-qarshi 
bo'lgan yorug'lik tarqatuvchi elementning oxirgi yuzasiga ochiladigan holatda hosil 
bo'ladi. 
5. 4-bandga muvofiq yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma bo'lib, unda 
ko'rsatilgan yorug'lik chiqaruvchi vosita ko'rsatilgan bo'shliqqa o'rnatilganda, uning 
so'nggi yuzasi yorug'lik tarqatuvchi elementning so'nggi yuzasi bilan teng bo'ladi. 
6. Yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilma, quyidagilarni o'z ichiga oladi: 
optik tolali yorug'lik chiqaradigan vosita bilan ta'minlangan yorug'lik tarqatuvchi 
element, birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga aylantiruvchi yorug'lik 
chiqaruvchi vosita va ikkinchi optik signallarni qabul qiladigan va ikkinchi optik 
signallarni ikkinchi elektr signallariga aylantiradigan yorug'lik qabul qiluvchi vosita, 
ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalari ushbu optik tola bilan koaksial ravishda 
joylashtirilgan bunda ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi element ko'rsatilgan optik 
tolaning uchi va ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalari o'rtasida joylashganki, 
shunday qilib ko'rsatilgan yorug'lik chiqaruvchi vosita ko'rsatilgan uchida 
ko'rsatilgan optik tolaga birinchi optik signallarni chiqaradi va yorug'lik tarqaluvchi 
element ushbu optik toladan oladi va bu ikkinchi optik signal orqali yorug'lik qabul 
qilish vositalariga tarqaladi va bunda ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi element 
uning uchida yuqorida ko'rsatilgan optik tolaning uchiga qarama-qarshi shakllangan 
pog'onali qismga ega bo'lib, ko'rsatilgan yorug'lik chiqaruvchi vositalarni 
ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi element bilan integratsiyalashgan tarzda o'rnatish 
uchun, ko'rsatilgan qadam qismi ko'rsatilgan yorug'lik bo'ylab kenglik yo'nalishi 
bo'yicha cho'zilgan. targ'ibotchi a'zo. 
7. Qopqoq va optik vilkani o'z ichiga olgan optik ulagich, ko'rsatilgan uyaga ega 
bo'lgan uyasi va yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilmasi, vilka korpusiga 
ega bo'lgan optik vilka va ko'rsatilgan vilka korpusiga olingan optik tolali Ushbu 
rozetka va optik vilka bir-biriga o'rnatilganda yorug'lik chiqaruvchi va qabul 
qiluvchi qurilma, ko'rsatilgan yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilma 
quyidagilarni o'z ichiga oladi: 

---

yorug'likni u orqali tarqatish uchun yorug'lik tarqatuvchi element, bu yorug'lik 
tarqatuvchi element va ko'rsatilgan optik tolaning uchi o'rtasida koaksial ravishda 
joylashgan yorug'lik chiqaruvchi vosita bilan ta'minlangan, ko'rsatilgan yorug'lik 
chiqaruvchi birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga aylantiruvchi vosita 
va ikkinchi optik signallarni qabul qiladigan va ikkinchi optik signallarni ikkinchi 
elektr signallariga aylantiradigan yorug'lik qabul qiluvchi vosita, ko'rsatilgan 
yorug'lik qabul qilish vositalari ushbu optik tola bilan koaksial ravishda 
joylashtirilgan bunda ko'rsatilgan yorug'lik tarqatuvchi element ko'rsatilgan optik 
tolaning ko'rsatilgan uchi va ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalari o'rtasida 
joylashganki, ko'rsatilgan yorug'lik chiqaruvchi vosita ko'rsatilgan uchida 
ko'rsatilgan optik tolaga birinchi optik signallarni chiqaradi va yorug'lik tarqaluvchi 
element ushbu optik toladan oladi. va ular orqali aytilgan ikkinchi optik signallar 
orqali ko'rsatilgan yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqaladi. 
IXTIRONING XULOSASI 
Ushbu ixtiro yuqoridagi kamchiliklarni bartaraf etish uchun amalga oshirilgan va 
ushbu ixtironing maqsadi optik quvvatni yo'qotishni kamaytiradigan va hajmini 
qisqartiradigan yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilmani ta'minlashdan 
iborat. Maqsadga erishish uchun ushbu ixtiroga muvofiq yorug'lik chiqaradigan va 
qabul qiluvchi qurilma taqdim etiladi, u quyidagilardan iborat: optik tola; yorug'lik 
chiqaruvchi vosita bilan ta'minlangan, u orqali yorug'likni tarqatishga qodir 
yorug'lik tarqatuvchi element, birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga 
aylantiruvchi yorug'lik chiqaruvchi vosita; va ikkinchi optik signallarni qabul 
qiluvchi va ikkinchi optik signallarni ikkinchi elektr signallariga aylantiruvchi 
yorug'lik qabul qilish vositasi, yorug'lik qabul qilish vositasi optik tola bilan koaksial 
ravishda joylashtiriladi, bunda yorug'lik tarqalish elementi optik tolaning uchi va 
yorug'lik o'rtasida joylashgan. qabul qiluvchi vositalar, shundayki, yorug'lik 
chiqaruvchi vosita birinchi optik signallarni oxirida optik tolaga chiqaradi va 
yorug'lik tarqalish elementi optik toladan oladi va u orqali ikkinchi optik signallarni 
yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqatadi. 

---

Yuqoridagi yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilmada yorug'lik chiqaruvchi 
vositaga ega yorug'lik tarqatuvchi element optik tolaning uchi va yorug'lik qabul 
qilish vositalari o'rtasida joylashganligi sababli, optik toladan o'tgan yorug'lik optik 
toladan o'tadi. yorug'lik tarqatuvchi element yorug'lik qabul qilish vositalariga, 
yorug'lik chiqaruvchi vositadan chiqadigan yorug'lik esa yorug'lik tarqatuvchi 
element orqali yoki to'g'ridan-to'g'ri optik tolaga o'tadi. An'anaviy ravishda ajralmas 
komponent sifatida ishlatilgan yarim oynasiz, ushbu qurilmada, masalan, optik tolali 
yorug'lik yarmiga qisqarishining oldini oladi va shu bilan yaxshi optik aloqani 
amalga oshiradi. Bundan tashqari, yorug'lik qabul qilish vositalarining optik tola 
bilan koaksiyal joylashtirilishi va yorug'lik chiqaruvchi vositaning yorug'lik qabul 
qilish vositasi va optik tola o'rtasida yorug'lik tarqatuvchi elementda 
ta'minlanganligi sababli, yorug'lik qabul qilish moslamasi yorug'lik chiqaradigan va 
qabul qiluvchi qurilmaga qaraganda ancha ixchamroqdir. an'anaviyga erishiladi. 
Boshqacha qilib aytganda, yorug'likni aks ettiruvchi yarim oyna ishlatilmaganligi 
sababli, hech qanday asosiy komponentni yarim oynadan yorug'likni aks ettirish 
yo'nalishida yoki optik tolaning o'qiga perpendikulyar yo'nalishda, ixcham yorug'lik 
chiqaradigan joyda joylashtirish kerak emas. va qabul qiluvchi qurilmaga erishiladi. 
Shunday qilib, yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilmaning o'lchamiga 
erishilganda, optik quvvatning yo'qolishi bostiriladi. Aytgancha, yorug'likning 
yorug'lik tarqatuvchi element orqali yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqalishi 
paytida yorug'likning bir qismi yorug'lik chiqaruvchi vositalar tomonidan to'sqinlik 
qilishi mumkin. Biroq, bu optik tolaga qaragan yorug'lik chiqaruvchi vositalarning 
sirt maydonini kamaytirish orqali hal qilinishi mumkin. Yo'qotish shu tarzda 
minimallashtirilishi mumkin va hech qanday muammo tug'dirmaydi. 
Eng yaxshisi, yorug'lik tarqatuvchi elementda yorug'lik chiqaruvchi vositani 
yorug'lik tarqatuvchi element bilan birlashtirilgan tarzda o'rnatish uchun hosil 
bo'lgan bo'shliq mavjud. Shunday qilib, yorug'lik chiqaruvchi vositalarni oldindan, 
alohida jarayonda, bo'shliqning shakliga mos ravishda tayyorlash va bo'shliqqa 
o'rnatish orqali yorug'lik tarqatuvchi element bilan yaxlit tarzda birlashtirilishi 
mumkin. 

---

Tercihen, bo'shliq optik tolaning uchiga qarama-qarshi bo'lgan yorug'lik 
tarqaladigan elementning oxirgi yuzasiga ochiladigan holatda hosil bo'ladi. 
Ushbu tartibga solish yorug'lik chiqaruvchi vositalardan yorug'likning to'g'ridan-
to'g'ri optik tolaga kirishiga imkon beradi, shu bilan birga yorug'lik chiqaruvchi 
vosita va yorug'lik tarqaladigan element o'rtasidagi chegara sirtlari sonini 
kamaytiradi. Tercihen, yorug'lik chiqaruvchi vosita bo'shliqqa o'rnatilganda, uning 
so'nggi yuzasi yorug'lik tarqatuvchi elementning oxirgi yuzasi bilan teng bo'ladi. 
Afzallik bilan yorug'lik tarqatuvchi element yorug'lik chiqaruvchi vositani yorug'lik 
tarqatuvchi element bilan birlashtirilgan tarzda o'rnatish uchun optik tolaning uchiga 
qarama-qarshi bo'lgan uchida shakllangan pog'onali qismga ega bo'lib, qadam qismi 
yorug'lik bo'ylab kenglik yo'nalishi bo'yicha cho'zilgan. targ'ibotchi a'zo. 
Ushbu tartibga solish yorug'lik chiqaruvchi vositalarni oldindan, alohida jarayonda, 
qadam qismining shakliga mos ravishda tayyorlashga va uni bo'shliqqa o'rnatish 
orqali yorug'lik tarqatuvchi element bilan yaxlit tarzda birlashtirilishiga imkon 
beradi. Bu tartibga solish, shuningdek, yorug'lik chiqaradigan vositalardan 
yorug'likning to'g'ridan-to'g'ri optik tolaga kirishiga imkon beradi, shu bilan birga 
yorug'lik chiqaruvchi vosita va yorug'lik tarqatuvchi element o'rtasidagi chegara 
sirtlari sonini kamaytiradi. Qadam qismi yorug'lik tarqaladigan elementda osongina 
shakllantiriladi. Tercihen, yorug'lik chiqaruvchi vosita yorug'lik tarqaladigan 
element bilan bir xil sindirish ko'rsatkichiga ega bo'lgan yorug'lik tarqaladigan 
qismni o'z ichiga oladi. Ushbu ixtiroga ko'ra, qo'shimcha ravishda optik ulagich, shu 
jumladan rozetka va optik vilka, korpusga ega bo'lgan rozetka va korpusga qabul 
qilingan yorug'lik chiqarish va qabul qilish moslamasi, vilka korpusiga ega optik 
vilka va optik tolali optik vilka taqdim etiladi. rozetka va optik vilka bir-biriga 
o'rnatilganda yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilmaga tortilishi kerak 
bo'lgan vilka korpusi, yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma 
quyidagilardan iborat: u orqali yorug'likni o'tkazishga qodir, yorug'lik chiqaruvchi 
vosita bilan ta'minlangan yorug'lik tarqatuvchi element; , yorug'lik chiqaruvchi 
vosita birinchi elektr signallarini birinchi optik signallarga aylantiradi; va ikkinchi 
optik signallarni qabul qiluvchi va ikkinchi optik signallarni ikkinchi elektr 

---

signallariga aylantiruvchi yorug'lik qabul qilish vositasi, yorug'lik qabul qilish 
vositasi optik tola bilan koaksial ravishda joylashtiriladi, bunda yorug'lik tarqalish 
elementi optik tolaning uchi va yorug'lik o'rtasida joylashgan. qabul qiluvchi 
vositalar, shundayki, yorug'lik chiqaruvchi vosita birinchi optik signallarni oxirida 
optik tolaga chiqaradi va yorug'lik tarqalish elementi optik toladan oladi va u orqali 
ikkinchi optik signallarni yorug'lik qabul qilish vositalariga tarqatadi. 
Ushbu ixtironing yuqoridagi va boshqa ob'ektlari, xususiyatlari va afzalliklari 
quyidagi tavsifdan va qo'shilgan chizmalar bilan birgalikda olingan ilovadan 
ko'rinadi. 
CHIZMALARNING QISQA TA'RIFI 
1 - ushbu ixtironing bir timsoliga muvofiq yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi 
qurilmaning sxematik diagrammasi; 
2 - rasmdagi kabi yorug'lik tarqaladigan elementning istiqbolli ko'rinishi. 1, 
ajratilgan ko'rsatilgan yorug'lik chiqaradigan diyot bilan; 
3-rasmdagi yorug'lik tarqalish elementi variantining istiqbolli ko'rinishi. 2; 
4 - bu ixtiroga muvofiq yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi moslamadan 
foydalanadigan optik ulagich namunasining bo'ylama qismi; 
5 - an'anaviy optik ikki tomonlama aloqa tizimining asosiy blok diagrammasi; 
6 - shaklda ko'rsatilganidek, an'anaviy yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi 
qurilmaning komponentlari bilan sxematik diagrammasi. 5, bir qismli tuzilishda 
taqdim etiladi; 
7-rasmda ko'rsatilganidek, an'anaviy yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi 
qurilmaning boshqa bir misoli bo'limi bo'lib, komponentlari bo'lgan. 5, bir qismli 
tuzilishda taqdim etiladi; va 
8 an'anaviy optik ikki tomonlama aloqa tizimining yana bir misolining asosiy blok 
diagrammasi. 
Ushbu ixtironing timsollari endi biriktirilgan chizmalarga havola qilinadi. 
Shaklda. 1, 11 bilan belgilangan, masalan, avtomobilda optik ikki tomonlama 
aloqalar uchun yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma. Yorug'lik 
chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma 11 yadro va qoplamaga ega bo'lgan ma'lum 

---

optik tolani 12, optik tola 12 bilan koaksial ravishda joylashtirilgan va uning old 
tomonida yorug'lik chiqaradigan shakldagi yorug'lik chiqaruvchi vosita bilan 
ta'minlangan yorug'lik tarqatuvchi elementni 14 o'z ichiga oladi. diod 13 va optik 
tola 12 bilan koaksial ravishda joylashtirilgan va yorug'lik tarqalish elementining 14 
b orqa uchi yuzasiga qarama-qarshi bo'lgan fotodiod 15 ko'rinishidagi yorug'lik 
qabul qilish vositasi. 
Yorug'lik tarqatuvchi element 14 shaffof shishadan yoki optik aloqa uchun mos 
bo'lgan sintetik smoladan yasalgan va shaklda ko'rsatilganidek, to'rtburchaklar 
parallelepiped shakliga ega. 2. (Shakl d bilan chegaralanmaydi, masalan, optik tola 
12 bilan bir xil diametrli silindrsimon ustun ham ishlatilishi mumkin. Yorug'lik 
tarqatuvchi element 14, o'z navbatida, yadro va qoplamadan (ko'rsatilmagan) iborat. 
optik tolaning yadrosi va qoplamasi bilan bir xil sinishi ko'rsatkichlariga ega 12. 
Yorug'lik tarqatuvchi element 14 optik tolali 12 ning oxirgi yuzasiga 12 a (1-rasm) 
parallel bo'lgan oldingi yuza 14 a va yorug'lik chiqaradigan diyotni o'rnatish uchun 
old yuza yuzasiga 14 a ochiladigan bo'shliq 16 ga ega. 13 yorug'lik chiqaradigan 
diyot 13 yorug'ligi to'g'ridan-to'g'ri optik tolaga 12 kiradi. 
Bo'shliq 16, ushbu tartibga solishda, yorug'lik tarqalish elementi 14 ning yuqori 
yuzasida (2-rasm) uning kenglik yo'nalishi bo'yicha markazda hosil bo'ladi, 
chuqurlik deyarli yorug'lik tarqatuvchi elementning 14 markaziy o'qiga etib boradi. 
Bo'shliq (16) yorug'likni tarqatuvchi element 14, shisha yoki sintetik smoladan qat'i 
nazar, osongina hosil bo'ladigan shaklga ega. 
Aytgancha, yorug'lik tarqatuvchi element (14) butunlay shisha yoki sintetik 
smoladan yasalgan bo'lib, optik tolaning 12 yadrosi bilan bir xil sinishi indeksiga 
ega va aylana bo'ylab, ya'ni uning to'rtta asosiy devorida bir xil sinishi bo'lgan 
material bilan qoplangan bo'lishi mumkin. optik tolali qoplama materiali sifatida 
indeks 12. 
Fotodiod 15 yorug'lik qabul qiluvchi qismi 15 a va yorug'lik qabul qiluvchi qismi 15 
a ning ichkarida joylashgan ko'rsatilmagan yorug'lik qabul qiluvchi element bilan 
bir xil tarzda, yorug'lik tarqaladigan qism 13 d bilan o'ralgan. Belgilangan 15 b va 
15 c yuqoridagi yorug'lik qabul qiluvchi elementga ulanadigan elektrodlardir. 

---

Garchi ushbu tartibga solishda yorug'lik chiqaruvchi vositalar va yorug'lik qabul 
qilish vositalari sifatida diod 13 va fotodiod 15 ishlatilgan bo'lsa-da, yorug'lik 
chiqaruvchi vositalar va yorug'lik qabul qilish vositalari elektr signallarini elektr 
signallariga aylantirish qobiliyatiga ega bo'lganligi sababli ular bilan cheklanmaydi. 
optik signallar va optik signallarni elektr signallariga aylantirish. 
Endi yuqoridagi konstruksiyaning 11-yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi 
qurilmasining ishlashi tasvirlanadi. 
Optik tola 12 orqali tarqalib ketgan yorug'lik oxirgi yuzadan 12 a bir xil 
bo'lib chiqadi va oldingi yuzadagi 14 a yorug'lik tarqalish elementiga 14 kiradi. 
Keyin yorug'lik yorug'lik tarqalish elementi 14 ichida bir necha marta to'liq aks 
ettirilgan holda orqa so'nggi yuza 14 b ga o'tadi va yorug'lik tarqaladigan elementni 
14 b orqa tomonda qoldirib, yorug'lik orqali ko'rsatilmagan yorug'lik qabul qiluvchi 
elementga kiradi. 15-fotodiodning qabul qiluvchi qismi 15. Shuni ta'kidlash kerakki, 
yorug'lik tarqalish elementi 14da joylashgan yorug'lik chiqaradigan qism 13 a va 
elektrodlar 13 b va 13 c, yorug'likning bir qismiga to'sqinlik qilishi mumkin. 
yorug'lik tarqaluvchi element 14 orqali tarqalish, ular ahamiyatsiz bo'ladi, chunki 
ular yorug'likni juda kichik maydon bilan to'sib qo'yadi. 
Boshqa tomondan, yorug'lik chiqaradigan diod 13 ning yorug'lik 
chiqaradigan qismidan 13 a chiqadigan yorug'lik yorug'lik tarqaladigan qismdan 13 
d o'tadi va ko'rsatilmagan juftlashuvchi nurga tarqalish uchun oxirgi yuzadagi 12 a 
optik tolaga 12 kiradi. chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma. 
Shakllarga havola bilan yuqorida tavsiflanganidek. 1 va 2, chunki yorug'lik 
chiqaruvchi vosita sifatida yorug'lik chiqaruvchi diod 13 bilan ta'minlangan va 
yorug'likni qabul qilish vositasi sifatida fotodiod 15 ga yorug'likni tarqatishga qodir 
bo'lgan yorug'lik tarqatuvchi element 14 oxirgi sirt 12 a orasiga joylashtirilgan. optik 
tola 12 va fotodiod 15 ning optik tolasi 12 bilan koaksial tarzda joylashtirilgan, optik 
tola 12 yorug'lik yorug'lik tarqalish elementi 14 orqali fotodiod 15 ga kiradi va 
yorug'lik chiqaradigan diod 13 yorug'lik nurida taqdim etiladi. tarqatuvchi element 
14 to'g'ridan-to'g'ri optik tola 12 ga kiradi, buning natijasida optik quvvat deyarli 
yo'qolmaydi. Bundan tashqari, hech qanday asosiy komponentlar optik tola 12 o'qiga 

---

perpendikulyar holatda joylashtirilmaganligi sababli, yorug'lik chiqaradigan va 
qabul qiluvchi moslama 11 an'anaviy qurilmalarga nisbatan kichraytirilgan. 
1. Ixtiro sohasi 
Ushbu ixtiro bitta optik tola bilan ikki tomonlama optik aloqa uchun yorug'lik 
chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilmaga tegishli. 
2. Tegishli san'atning tavsifi 
ANJIR. 5 - Yaponiya Patent talabnomasining 61-9610-sonli ko'rib chiqilmagan 
nashrida taklif qilingan optik ikki tomonlama aloqa tizimining asosiy blok 
diagrammasi. Quyida tizim qurilishining tavsifi keltirilgan. 
Belgilangan 101 - yorug'lik chiqaradigan va qabul qiluvchi qurilma bo'lib, u elektr 
signallarini optik signallarga aylantirish uchun yorug'lik chiqaruvchisi 102, optik 
signallarni elektr signallariga aylantirish uchun yorug'lik qabul qiluvchisi 103 va 
optik tarmoqli filtrdan 104 iborat. va qabul qiluvchi qurilma 106, yorug'lik qabul 
qiluvchisi 107 va optik tarmoqli filtr 108 dan iborat bo'lib, ularning barchasi 
yorug'lik chiqaruvchi va qabul qilish moslamasi 101dagi kabi konstruktsiyalarga 
ega. bir-biriga bitta optik tolali 109 orqali. 
Yuqorida aytib o'tilganidek, nashr, shuningdek, rasmda ko'rsatilganidek, bir qismli 
tuzilishga ega bo'lgan 101', 105' yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilmani 
ham ochib beradi. 6. Ushbu strukturada yorug'lik chiqaruvchi element 110 yorug'ligi 
linza 111da parallel yorug'lik nuriga aylanadi, linzada 113 yarim oyna 112 orqali 
yig'iladi va optik tolaga 114 o'tadi. optik tola 114 yarim oynada 112 aks etadi, linza 
115 da yig'iladi va yorug'lik qabul qiluvchi elementga 116 o'tadi. 
Yuqorida aytib o'tilganidek, nashr 101 ", 105" yorug'lik chiqaradigan va qabul 
qiluvchi qurilmani, shuningdek, rasmda ko'rsatilgandek ochib beradi. 7, yorug'lik 
chiqaradigan element 117, optik tolali 118, birinchi linza 119, shisha blok 120, 
ikkinchi linza 121 va yorug'lik qabul qiluvchi element 122 dan iborat. 
Optik tola 118 o'zining old qismi shisha trubka 123 ning markaziy o'qida qabul 
qilingan va old tomoni shisha trubka 123 bilan taxminan 45 ° burchak ostida qiyshiq 
ravishda silliqlangan. 

---

Birinchi linza 119 yorug'lik chiqaruvchi element 117 va optik tola 118 o'rtasida 
joylashgan va optik tolaga 118 o'tish uchun yorug'lik chiqaruvchi element 117 dan 
yorug'likni to'playdi. 
Shisha blok 120 birinchi linzaning 119 so'nggi yuzasiga qarama-qarshi bo'lgan 
sirt 120 a, optik tolaning 118 markaziy o'qiga to'g'ri burchak ostida va sirt 120 b 
taxminan 45 ° burchak ostida tuproqqa ega. optik tolaning markaziy o'qiga nisbatan 
118 va yarim oyna 124 bilan qoplangan. 
Ikkinchi linza 121 yarim oynada 124 aks ettirilgan optik toladan 118 yorug'likni 
to'playdi. O'zining ichi bo'sh ichki qismida o'rnatilgan optik tolali 118 ning shisha 
trubkasi 123 va tashqi qobig'i 125, yorug'lik chiqaruvchi element 117, birinchi va 
ikkinchi linzalar 119 va 121, yorug'lik qabul qiluvchi element 122 va shisha blokli 
ushlagich 126. 120 nafari 127-uyda qabul qilinadi.Yana bir tizim, shuningdek, 63-
175539-sonli Yapon patent talabnomasining ko'rib chiqilmagan nashrida taklif 
qilingan, bu rasmda ko'rsatilgan. 8. Ushbu tizimda, rasmda ko'rsatilganidek. 8, 
yorug'lik chiqaruvchi va qabul qiluvchi qurilmaning 129 yorug'lik chiqaruvchi 
vositalaridan chiqadigan yorug'lik yarim ko'zgudan 130 o'tadi, optik tolali 131 orqali 
kiradi va o'tadi, yorug'lik chiqaruvchi va qabul qilish moslamasining 132 yarim 
oynasida 133 aks etadi, va difraksion panjara 134 orqali yorug'lik qabul qiluvchi 
vositaga 135 o'tadi. Qarama-qarshi yo'nalishdagi operatsiya tavsifi o'tkazib 
yuboriladi. Belgilangan 136 yorug'lik qabul qiluvchi vosita va 137 yorug'lik 
chiqaruvchi vositadir. Yuqoridagi tizimlarda esa, har bir yorug'lik chiqaruvchi va 
qabul qiluvchi qurilma ajralmas komponent sifatida yarim oyna bilan 
ta'minlanganligi sababli, optik quvvatni yo'qotish muqarrar edi. Boshqacha qilib 
aytadigan bo'lsak, agar yorug'lik optik aloqada yarim oynadan o'tsa, uning miqdori 
yarim oynadan o'tishdan oldingi miqdorning yarmiga aylanadi, bu esa yuqorida aytib 
o'tilgan yo'qotishlarga olib keladi. Bundan tashqari, yorug'lik qabul qilish moslamasi 
yarim oynada aks etgandan so'ng yorug'likni qabul qiladigan tuzilishga ega 
bo'lganligi sababli, qabul qiluvchi vosita optik tola, yorug'lik chiqaruvchi va qabul 
qilish moslamasining o'qiga perpendikulyar holatda joylashgan bo'lishi kerak. 
noqulay darajada ko'tariladi. 

---