1 Ximiyaliq kinetika? (Grekshe kinetikos Hareketleniwshi)

1 Ximiyaliq kinetika? (Grekshe kinetikos Hareketleniwshi)

X-liq reakciyalar kinetikasi fizik ximiyanin x-liq reakciyalarinj waqit dawaminda bolatugin procesler sipatinda uyrenetugin bolim.Bul process mexanizmi oni amelge asiratugin imkaniyatina baylanisli.X-liq kinetika x-liq reak-lardin tezligi jonelisi otkiziw imkaniyatlari arasindagi oz ara baylanisli nizamlari ham olarga tasir etiwshi factor qawip qiladi.Quramali x-liq reakciyalar mexanizimi uyreniw otip atirgan process qanday elementler basqishlardan ibaratligi ham bul basqishlar oz ara qanday baylanisligi qanday araliq zatlar payda boliwin aniqlawga imkan beredi

2 Apiwayi zatlar degende tek bir ximiyaliq element atomlarinan ibarat bolgan zat tusiniledi.Bugan missal O2 Fe O3 S htb

Quramali degende har qiyli ximiyaliq elementlerdin atomalarinan ibarat bolgan zatlar tusiniledi.Misal H2O NaCl KCl SO2

3 Atom sozi (grekshe atoms bolinbes)

Orbital kop elektronli sistemada bul matematikaliq funkciya bolip ol elektronlardin hareketin baqlaydi ham atom yaki molekulanin uliwma electron funkciyasin duziwde isletiledi

S +16 )2)8)6 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4

Fe [phone]s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3p6 4s2

Al +13 )2)8)3 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1

N +7 )2)5 1s2 2s2 2p3

4 Molekulalari Vodorod baylanisiw quramina Vodorod ham de kushli teris Ftor Azot Kislorod Kukirt atomalari kiretugin molekulalar arasinda payda boladi.Bunday molekulalarda uliwma electron jup Vodorod atominan teris element atomi tarepine jiljigan boladi.Bunda on + Vodorod ioni kishi bolganligi ushin basqa atom yamasa ionin bolinbegen electron jupi menen oz ara tasirlenip baylanis payda etedi.Bul VODOROD BAYLANIS dep ataladi

Har qiyli elementlerdin atomlari tarepinen payda bolgan molekulalar polyarli ham polyarsiz boliw mumkin.Bul geometrik formasina baylanisli.Eger forma nosimmetrik bolsa onda ol molekula polyarsiz al formasi assimetrik bolsa ol molekula Polyarli boladi

Polyarsiz BeH2 BF3 CH4 CO2

Polyari NH3 H2O SO2 NO2

H2SO4= 2+32+64=98/2=49

H3PO4=3+31+64=98/3=32.66