1-variant “Umumiy kimyoviy texnologiya” fanining mazmuni, predmeti va metodi. Fanning mazmuni, vazifalari, predmeti va metodi

3. Nam kataliz usuli bilan vodorod sulfiddan kontakt sulfat kislota
olish.
Бу усулда хомашё сифатида юқори концентрланган водород сулфидли газ ишлатилади ва ишлаб чиқариш 3 та бўлимдан иборат бўлади: 1.Ўчоқ бўлими. 2.Контакт бўлими. 3.Конденсация бўлими.
Юқоридаги учта бўлимда мос равшда қуйидаги асосий реакциялар кетади: 1100 C
1. H2S(г) + 1,5O2(г) SO2(г) + H2O(б) + Q19 (1.)
450 C
2. SO2(г) + 0,5O2(г) SO3(г) + Q16 (2)
3.SO3(г) + H2O(б) H2SO4(б) + Q34 H2SO4(с) + Q25 (16.7.)
Нам катализ усул “қуруқ тозалаш” усулидан икки нарса билан фарқ қилади:
а) Хомашёси у ерда FeS2 бўлса, бунда H2S ли газ булади.
б) Ўчоқ бўлимида тузилишида фарқ - яъни «қуруқ тозалаш» тизимида ҳам классик тизимда ҳам бўлими қуйидаги аппаратлардан иборат. 1.“Қайнар қатлам”ли ўчоқ. 2.Қозон - фойдалангич. 3.Циклон. 4.Қуруқ электрофилтр. Нам катализ усулнинг ўчоқ бўлимида эса: 1. Водородсулфидли газини ёқадиган ўчоқ, 2. Қозон фойдалангич; бу ерда темир занги бўлмайди. Бу эса кислота ишлаб чиқариш маданиятини яхшилайди, ўчоқ газини тозалашни соддалаштиради ва ўчоқ бўлимини деярли 50%га аппаратларини қисқартиради. Нам катализ усулида қўлланган хомашё газ холатли бўлганлиги учун ва уни тўлиқ ёндиришга эришиш учун H2S гази ўчоқнинг тепа қисмидан пастга қараб берилади ва ёниш жараёни гомоген бўлгани учун, уларни учрашиш юзасини ишориш мақсадида ўчоқнинг ичи ўтга чидамли силикат ғиштлари билан ишланган бўлади. Жараён 11000Сда кетиб, ўчоқдан чиққан газ қозон -фойдалангичга юборилади. У ерда дистирланган совуқ сув иссиқлик хисобига 40 атмосфера босимдаги ўта тўйинган буғга айланади. У ерда ўчоқ гази 4404500С гача совиб, контакт бўлимга юборилади. У ерда V 2O5 катализатори иштирокида SO2 гази SO3 га оксидланади. Аввалги усуллардан фарқли жойи шундаки бу ерда SO2ни оксидланиши H2O(б ) иштирокида кетади. Бу сув буғи ўчоқ газига икки хил йўл билан киради: 1.Атмосфера ҳавосидаги сув буғи. 2 H2S ни биринчи реакция бўйича ёқишда ҳосил бўладиган сув буғи. Бу тизимда SO2 ни SO3 га оксидлаш сув буғи иштирокида олиб борилганлиги учун нам катализ усули дейилади ва бу усулларда махсулот сифатида, асосан купорос мойи ишлаб чиқарилади, чунки ўчоқ газида сув буғи кўп миқдорда бор. Шунинг учун ҳам олеум ишлаб чиқариб бўлмайди.