1-variant Sug’urtaning paydo bo’lishi va rivojlanishiga tarif bering

3. Sug'urta funksiyalari uning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyatida o'z aksini topadi.
Bizning nazarimizga ko’ra, moliya tizimining tarkibiy qismi sifatida sug'urtaning
funksiyalari uning o'ziga xos xususiyatlari namoyon bo'lishi mezoni hisoblanadi.
Sug'urta moliya tizimining tarkibiy qismi sifatida o'z iqtisodiy mohiyatini avvalo
taqsimlash funksivasi orqali namoyon etadi.

Sug’urtaning taqsimlash funksiyasi, o’z navbatida sug’urtaga xos bo'lgan
funksiyalar majmuasida to'liq funksional mazmunga ega boiadi. Mazkur funksiyalar
majmuasiga risklilik, oldini olish vajam g’arish kabi funksiyalar kiradi


Funksiyalarning eng asosiysi albatta risklilik funksiyasi hisoblanadi. chunki
aynan risk sug’urta munosabatlarini vujudga keltiruvchi omit sanaladi. Sug’urtaning
risklilik funksiyasi amalga oshishi doirasida qiymatning sug’urta ntunosabatlari
ishtirokchilari o’rtasida pul shaklidagi qayta taqsimlanishi vuz beradi. Sug’urtaning
oldini olish funksiyasi riskning darajasini kamaytirish va sug’urta hodisasining
oqibatlarini bartaraf etishda amalga oshadi.
Turli hodisalami oldini olish tadbirlari. tabiiy ofatlar, avariya, baxtsiz
hodisalaming oqibatida yetgan zararlami bartaraf etish maxsus oldini olish fondi
mablag’lari hisobidan molivalashtiriladi. Sug’urtaning jam g’arish funksiyasi
aholining jam g’armalarini sug’urtaviv himoyalashda o’z aksini topadi.
Yuqorida ta'kidlangan funksiyalardan tashqari sug'urta nazorat. kredit va
investitsiya funksiyalarini ham amalga oshiradi. Nazorat funksiyasining mohiyati
sug’urta fondining to’la-to‘kis shakllanishi va fovdalanilishida namoyon boiadi.
Nazorat funksiyasi sug'urta operatsiyalarining qonuniy amalga oshirilishi ustidan
moliyaviy nazorat asosida amalga oshadi.
M aium ki hayot sug’urtasida sug'urta mukofotining qavtarilishi kuzatiladigan
bir qancha sug’urta turlari mavjud. Mazkur holat sug'urtaning m aium darajada kredit
funksivasini bajarishini ham ifodalaydi. Sug’urta tashkilotlari tomonidan sug’urta
fondining vaqtincha bo’sh mablagiarini investitsiya qilish imkoniyati uning
investitsiya funksiyasining amalga oshishiga olib keladi.
Sug’urta vuqoridagi funksiyalarini amalga oshirish orqali albatta mamlakat
iqtisodiyotiga o’z ta'sirini o’tkazadi. M aiumki, sug’urtalashda sug’urta tashkiloti
m aium haq, ya’ni sug’urta mukofoti evaziga o’z zimmasiga sug’urtalanuvchining
riskini, ya’ni mazkur risk o’zini namoyon qilgan taqdirda etgan zararlami qoplab
berish majburiyatini oladi.
Ushbu jarayonda sug’urta tashkilotlari ko’p sonli mijozlaridan undirgan
mukofotlaridan sug’urta zaxiralarini tashkil etadilar. Tashkil qilingan zaxiralar ma'lum vaqt davomida bo'sh qolganda ular iqtisodiyotning turli sohalariga
investitsiya qilinadi.
Investitsiya faoliyati bo'vicha ayniqsa hayot sug'urtasini amalga oshiruvchi
sug'urta tashkilotlari katta salohiyatga cga hisoblanadi. CHunki havot sug'urtasida
insonlaming hayoti, sog'lig'i va yashashi bilan bog'liq mulkiy manfaatlari sug'urta
qilinib, sug'urta shartnomalari uzoq muddatlarga tuziladi.
Odatda, havot sug;urtasi shartnomasi kamida besh yilga tuzilib. unda sug'urta
hodisasi bo'lib sug'urtalanuvchining ma'lum yoshgacha yashashi. vafot etishi. nikoh
qurishi va boshqa hodisalar hisoblanadi. Sug'urta mukofotlari odatda. yillar davomida
davriy ravishda to'lab boriladi va hayotni sug'urtalovchi tashkilotlar uchun
investitsiya sivosatini samarali amalga oshirish uchun boshqa sug'urta tashkilotlariga
qaraganda qulayroq imkoniyat yaratadi.
Sug'urta bir tomondan iqtisodiyotga salmoqli investitsiyalami kirituvchi
mexanizm sifatida baholansa. ikkinchi tomondan iqtisodiyotda ishlab chiqarishning
uzluksizligini ta'minlovchi va aholining ijtimoiv himoyasini bozor iqtisodiyoti
tamoyillari asosida amalga oshiruvchi tarmoq hisoblanadi. Iqtisodiyotning taraqqiy
etishi bilan tabiiyki, iqtisodiyotda turli risklar hajmi ham ortib boradi.