1. V-VI asrlarda Xitoyning siyosiy tarqoqligi. Suy imperiyasi. Tan imperiyasi davrida Xitoy. Xuan Chao qo’zg’oloni. Sun imperiyasi. Vanshi islohotlari

Sun dinastiyasining tugashi. XII asrda ham Sun imperiyasi­ning ahvoli yaxshilanmadi. SHimoldagi xalqlarning hujum qi-lish xavfi tug‘ilishi munosabati bilan 1126 yilda imperator poytaxtni janubga, Xanchjouga ko‘chirdi. 1127 yildan boshlab Sun dinastiyasi qo‘l ostida faqat Janubiy Xitoy qoldi, xolos. SHimoliy Xitoy manchjur-tungus qabilalaridan biri bo‘lgan chjurchjenlar tuzgan va Szin deb atalgan yangi bir katta dav­lat sostaviga kirdi, bu davlat ilgarigi kidanlar davlatini o‘ziga singdirib olgan edi. XIII asrning boshlarida SHimoliy Xitoyni mo‘g‘ullar bosib oldi. Imperiyaning imperator qo‘li ostida qolgan janubiy qismida esa uzluksiz g‘alayonlar bo‘lib turdi. 1127—1132 yillar mobaynida 93 ta ommaviy qo‘zg‘olon bo‘lganligi rasmiy yilnomalarda qayd qilingan. Janubiy Xi­toyning faqat o‘zidan iborat bo‘lib qisqarib qolgan Sun im­periyasi (o‘shanda ham hamma viloyatlar uning sostaviga kirmas edi) 1279 yilgacha, ya’ni CHingizxonning nevarasi Xubilay bosib olguncha yashab keldi. Xubilay yangi mo‘g‘ul dinastiyasiga asos soldi, bu dinastiya xitoycha YUan deb ataldi.