1. V- vi asrda Xitouning siyosiy tarqoqligi. Suy va Tan imperiyasi davrida Xitoy. Tan dinastiyasining tugashi

xitoy manbalarida sidan xalqi nomidan kelib chiqqan.Sharq adabiyotlarida ushbu atama Xitoy, qtoy, xatay, Yevropa adabiyotlarida katay, kata, katsay deb yozilgan.

Kiton etnonimi Shimoliy Vey sulolasi davriga tegishli, bu etnonim IV asrda paydo bo’lgan.Bu atama ‘’po’lat’’, ‘’qilich’’ma’nolarini anglatadi. Sharq adabiyotlarida Xitoyni Chin deyilgan.Mahmud Qoshg’ariyning yozishicha, Chin Xitoyda turkiy xalqlar yashagan joyning nomi bo’lgan. Alisher Navoiyning asarlarida chin atamasi Sharqiy Turkistonni anglatadi.

Xitoyning V-VI asrlardagi tarixi g`arbiy Yevropaniki singari varvarlar hujumi bilan bog`langan edi. Xitoyga mo`g`ul va turk qabilalari hujum qilishi natijasida Xitoy xo`jaligiga zarar yetdi. Ko`pdan –ko`p sug`orish inshootlari vayron bo`ldi, katta-katta qishloqlar talanib,

• yakson qilindi. Varvarlarning hujumi natijasida Xitoy mayda-mayda davlatlarga bo`linib, siyosiy jihatdan tarqoq bir mamlakatga aylandi. Shunday davlatlardan biri eng kattasi Shimoliy Vey davlati bo`lib, uning poytaxti Loyan shahri edi. Bu davlat 386 yildan 584 yilgacha yashadi. 420-589 yillar o`rtasidagi davr Xitoy tarixiga “shimoliy va janubiy dinastiyalar davri” bo`lib kirdi. Varvarlar hujumi Xitoyda quldorlikni batamom yo`q qila olmagan bo`lsada, lekin unga qattiq zarba berdi. Xitoyda o`troqlashgan varvarlar orasida ham, xitoy dehqonlari orasida erkin dehqonlar soni ko`paydi. Bu narsa Xitoyda davlat feodal yer egaligini tashkil topishiga imkon berdi.
•