1. Tuproq kimyosining XVIII – XIX asrlarda rivojlanishi X1X asr oxirida XX asr birinchi yarmida tuproq kimyosining rivojlanishi

Tuproqning singdirish qobiliyati haqidagi ta’limotning yaratilishi bo’yicha XX asrning birinchi yarmida o’tkazilgan eksperimental tadqiqotlar

• Tuproqning singdirish qobiliyati haqidagi ta’limotning yaratilishi bo’yicha XX asrning birinchi yarmida o’tkazilgan eksperimental tadqiqotlar
• XX asr boshlarida ishlab chiqilgan tuproq kimyosining eng yirik yo’nalishlari qatoriga, tuproq kislotaliligi muammosi, tuproq singdirish qobiliyati masalalari, tuproq kalloidlarining kimyosi, tuproq eritmalari borasidagi tadqiqotlar, gumusga aylanish jarayonining kimyoviy va biokimyoviy asoslarini kiritish mumkin. Ushbu muammolar rivojlanishning ba’zi muhim davrlariga to’xtalib o’tamiz. Tuproq kislotaliligi mohiyatini muntazam tekshirish ishlarining boshlanishini odatda Amerikalik tadqiqotchilar T.P.Veytcha (1904) va Yaponiyalik olim G.Daykuxara (1914)lar tomonidan kashf etilgan ishlari bilan bog’lash mumkin, ularning ma’lumotlariga ko’ra nordon tuproqlarda neytral tuz NaCl eritmasi (yoki boshqa shunga o’xshash tuz) ta’sirida eirtmaga alyuminiy ionlari o’tadi va ularning miqdori kislotaliligini titrlayotgan so’rimga qariyib to’g’ri keladi.

30-50 yillarda almashinuvchi vodorod naraziyasining tarafdorlari K.K.Gedroys, S.N.Aleshin, N.P. Ramezevlar bo’lgan. Almashinuvchi alyuminiy naraziyasini olg’a surganlar N.V.Sokolov, X.Kappen. K.Marshall va boshqalar edi. Ushbu muammo sohasida fundamental tekshirishlar rus olimi V.A.Chernov tomonidan bajarilgan. Uning «Tuproq kislotaliligining xususiyati to’g’risida» (1947) kitobi ko’pgina mamlakatlar olimlari tomonidan keyingi yillarda bajarilgan ilmiy izlanishlarning yo’nalishini belgiladi.

• 30-50 yillarda almashinuvchi vodorod naraziyasining tarafdorlari K.K.Gedroys, S.N.Aleshin, N.P. Ramezevlar bo’lgan. Almashinuvchi alyuminiy naraziyasini olg’a surganlar N.V.Sokolov, X.Kappen. K.Marshall va boshqalar edi. Ushbu muammo sohasida fundamental tekshirishlar rus olimi V.A.Chernov tomonidan bajarilgan. Uning «Tuproq kislotaliligining xususiyati to’g’risida» (1947) kitobi ko’pgina mamlakatlar olimlari tomonidan keyingi yillarda bajarilgan ilmiy izlanishlarning yo’nalishini belgiladi.