1. Transport vositalari egalarining fuqorolik javobgarligini majburiy sug‘urtasini amalga oshirishning nazariy va huquqiy asoslari

Ss = Sp x V, (1)

bunda: Ss — tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish shartnomasi bo‘yicha sug‘urta puli;

Sp — bitta yo‘lovchiga belgilangan sug‘urta puli;

V — tashuvchi tomonidan foydalanilayotgan barcha transport vositalarining ishlab chiqaruvchi zavod pasportlari bo‘yicha yo‘lovchi sig‘imi, O‘zbekiston Respublikasi hududi bo‘yicha umumiy foydalanishdagi temir yo‘llarda qatnovchi, boshqa davlatlar temir yo‘l tashuvchilariga tegishli bo‘lgan vagonlar bundan mustasno. Bunda O‘zbekiston Respublikasi hududi bo‘yicha umumiy foydalanishdagi temir yo‘llarda qatnovchi, boshqa davlatlar temir yo‘l tashuvchilariga tegishli bo‘lgan vagonlardagi yo‘lovchilarga nisbatan sug‘urta hodisasi sodir bo‘lishi sug‘urtalovchini sug‘urta tovonini to‘lash bo‘yicha majburiyatni bajarishdan ozod qilmaydi.

O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish to‘g‘risidagi O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida nazarda tutilganidan boshqacha qoidalar belgilangan bo‘lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo‘llaniladi.

Tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilishda quyidagi tomonlar qatnashadi:

• 
  Jabrlanuvchi — sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga zarar etkazilgan, sug‘urta tovoni olish huquqiga ega bo‘lgan yo‘lovchi;
  
• 
  [СПиТ:
  
• 
  1.Йўловчи (багаж, юк) ташиш / Йўловчи]
  
  • 
    Yo‘lovchi — tashuvchining xizmatlaridan foydalanuvchi jismoniy shaxs;
    
• 
  [СПиТ:
  
• 
  1.Суғурта фаолияти / Фойда (наф) олувчи]
  
  • 
    Naf oluvchi — yo‘lovchi sug‘urta hodisasi tufayli vafot etgan taqdirda, sug‘urta tovonini olish huquqiga ega bo‘lgan shaxs;
    
• 
  [СПиТ:
  
• 
  1.Суғурта фаолияти / Суғурталовчи]
  
  • 
    Sug‘urtalovchi — tijorat tashkiloti bo‘lgan, majburiy sug‘urta qilishni amalga oshirishga haqli yuridik shaxs;
    
• 
  [СПиТ:
  
• 
  1.Суғурта фаолияти / Суғурта пули]
  
• 
  [СПиТ:
  
• 
  1.Йўловчи (багаж, юк) ташиш / Ташувчи]
  
  • 
    Tashuvchi — shahar yo‘lovchilar transportida, temir yo‘l, havo, avtomobil, daryo transportida va boshqa transportda yo‘lovchilarni hamda ularning mol-mulkini tijorat asosida tashish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatuvchi va buning uchun maxsus ruxsatnomaga (litsenziyaga) ega bo‘lgan yuridik shaxslar
    

Tashuvchi yo‘lovchilarning hayoti, sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga zarar etkazganlik uchun o‘z fuqarolik javobgarligini tashish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish boshlanguniga qadar, ushbu Qonunda belgilangan shartlar asosida va tartibda sug‘urtalashi shart.

Agar tashuvchilarning fuqarolik javobgarligi O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari talablariga muvofiq tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish yuzasidan belgilangan sug‘urta pulidan kam bo‘lmagan miqdorda sug‘urtalangan bo‘lsa, ularga nisbatan tashuvchining o‘z fuqarolik javobgarligini sug‘urta qilish majburiyati tatbiq etilmaydi.

Tashuvchining yo‘lovchilar hayoti, sog‘lig‘i va (yoki) mol-mulkiga etkazilgan zararning o‘rnini qoplash bo‘yicha fuqarolik javobgarligi yuzaga kelgan chog‘dagi mulkiy manfaatlari tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish ob’ektidir.

Tashuvchi, sug‘urtalovchi, yo‘lovchi, jabrlanuvchi va naf oluvchi tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish sub’ektlaridir.

Tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish shartnomasini birinchi marta tuzishda tashuvchining fuqarolik javobgarligini majburiy sug‘urta qilish bo‘yicha sug‘urta tariflarining yillik bazaviy stavkasi miqdori (bitta yo‘lovchiga belgilangan sug‘urta puli miqdoriga nisbatan foizlarda).