1-topshiriq. Fan bo’yicha berilgan mavzu va rejasini mazmunini yoritib berish. Mavzu

AQSH, Fransiya, Buyuk Britaniya, Skandinaviya mamlakatlarida 

jismoniy tarbiya va sport.

  

Demokratiya  vakillari  deb  yuritilgan  AQSH,  Fransiya,  Buyuk 

Britaniya,  Skandinaviya  mamlakatlarida  sport-gim  nastika  harakati 

birmuncha o‘zgacha rivojlana boshladi. Ular haqida quyidagi ma’lumotlar 

guvohlik  qilishi  mumkin.  AQSH.  Urushlar  oralig‘i  davrida  AQSHda 

moliyaviy iqtisodiy holatga katta e’tibor berildi, bu jahonda taraqqiy etgan 

kapitalistik  dunyoni  vujudga  keltirdi.  AQSH  jahonda  hokim  bo‘lish 

siyosatini  olg‘a  surdi.  Boshqa  davlatlarga  amerikacha  yashash  tarzini 

targ‘ib  qila  boshladi.  Bu  yo‘lda  sportchilaming  xalqaro  musobaqalarda 

ishtirok etishi maq  sadga qaratilgan tadbirlardan bin bo‘lib xizmat qildi. 

Yoshlarni  tarbiyalashning  muhim  vazifasi  sifatida  sportga  alohida 

ahamiyat  berildi  va  sport  tashkilotlari  faoliyatini  qat  tiq  nazorat  ostiga 

oldi.  Ko‘pgina  shtatlardagi  maktablarda  jismoniy  tayyorgarlik  haqida 

qonunlar qabul qilishdi. Shu qonunlar asosida moliyaviy yordam berish, 

jismoniy  tarbiya  o'qituvchilarini  tayyorlash,  jismoniy  tarbiya  darslariga 

ajratil  gan  vaqtlami  belgilash  ko‘zda  tutildi.  Shu  tariqa  umumiy 

tar  biyaning  bir  bo‘lagi  sifatida  jismoniy  tarbiya  qonunlashtirildi.  17 

---

yoshgacha  bo‘lgan  bolalar  va  o‘smirlar  maktablar  sport  skaut 

tashkilotlarida jismoniy tarbiyani oUshadi. Bunda gimnastikaga nisbatan 

sport  o'yinlariga  ko'proq  e’tibor  ku  chaytirildi.  Boylaming  bolalari 

kollejlar,  universitetlarda  ta’lim  olib,  jismoniy  tarbiya  bilan  sport 

klublarida mashg'ul bo‘lishdi. Amerikada kollejlar va universitetlar asosan 

sport  ishlarining  markazi  hisoblanar  edi.  Amerikaning  kollej  va 

universitetlarida ko‘proq yengil atletika, suzish, basketbol, eshkak eshish 

sporti,  tennis,  beys  bol,  amerikacha  futbol  bilan  shug‘ullanish  tashkil 

qilindi. Oliy o‘quv yurtlariaro universitet sportining milliy assot  siatsiya 

(NKAA)  yetkachi  tashkilot  hisoblanar  edi.  Bu  tash  kilot  1906-yilda 

tuzilgan edi. Amerikada havaskorlik sporti harakatida 1888-yilda tash  kil 

etilgan atletika uyushmasi (soyuz) asosiy rol o‘ynadi.