2-топшириқ. Венн диаграммасини мос ҳолда тўлдиринг.
Кўзнинг тузилиши
|
Қулоқнинг тузилиши
|
|
|
1- кўз соққасининг оқ пардаси;
|
1- қулоқ супраси;
|
2- кўз соққасининг шох пардаси;
|
2- ташқи қулоқ йўли;
|
3- кўзнинг қон томир пардаси;
|
3- ноғора парда;
|
4- кўзнинг рангли пардаси;
|
4- ноғора бўшлиғи;
|
5- кўзнинг олдинги бўшлиғи (суюқлик билан тўлган);
|
5- ўрта қулоқ билан ҳалқумни туташтирувчи канал;
|
6- кўз қорачиғи;
|
6- ички қулоқнинг чиғаноқ қисми (бунда ешитиш рецепторларижойлашган);
|
7- кўз гавҳари;
|
7- ички қулоқнинг даҳлиз ва ярим айлана каналчали қисми (буларнинг ичида вестибуляр аппаратнинг рецепторлари жойлашган).
|
8- гавҳарни ўраб турувчи киприксимон мускул;
|
8- чиғаноқ, унинг ичида ешитиш рецепторлари жойлашган;
|
9- шишасимон тана;
|
9- ешитиш нерви;
|
10-кўзнинг тўр пардаси;
|
10- бош мия ярим шарлари пўстлоғининг чакка қисмида жойлашган ешитиш маркази.
|
11- кўриш нерви
|
|
3-топшириқ. Расмларда қайси органлар системаси ва аъзолар берилганлигини баён этинг.
1 расм: Нафас олиш органи системаси берилган. Булар 1-ўпканинг аортаси, 2 – бронхлар, 3-перикард, 4- чап ўпка , 5- ўпка вена томири.
2-расм: Қўшимчалар деворидаги лимфоид тугунлар.
Кўндаланг кесим. 1-қўшимчалар девори; 2-лимфоид тугунлар; 3 - епителий қоплами.
3 – расм: палатин бодомсимон (тонсилла палатина).
Кўндаланг кесим.
1 - шиллиқ қават; 2 қаватли ясси епителий; 3-перитонеал лимфоид тўқима; 4-лимфоид тугунлари; 5-криптни тозалаш,
4-топшириқ. Кейсга оид ечимларни кўрсатинг.
2-кейс
Кейс баёни; Хайвонларда биринчи сигнал система одамларда эса иккинчи сигнал система устунлик қилади.Унинг сабабларини қандай тушунтирасиз?
Кейс саволлари:
1. Биринчи сигнал тизими қандай таъсирлар натижасида келиб чиқади?
2. Нима сабабдан одамларда иккинчи сигнал тизими келиб чиққан?
Манба: Маъруза матн. “Олий нерв фаолиятининг ёш хусусиятлари” мавуси, Қ.Садиков, С.Х.Арипова, Г.А.Шахмурова Ёш физиологияси ва гигиенаси дарслиги 2009 йил.
Кейс тахлили: Ҳайвонларда сезги органлари яхши ривожланган. Айниқса сутэмизувчи ҳайвонларда эшитиш, ҳид билиш органлари, қушларда муазанат органи яхши ривожланган, шунинг учун уларда иккинчи сигнал системага зарурат йўқ. Аксинча одамларда юқоридаги аъзолар ҳайвонларга нисбатан яхши ривожланмаганлиги сабабли, уларда иккинчи сигнал система яхши ривожланган. Бу уларни меҳнат фаолияти, ижтимий муносабатлар оқибатларида бош мия ярим шарлари пўстлоқ қисмининг ривожланишига олиб келди.
Талабаларга методик кўрсатма:
1. “Нерв тизимининг эволюцион тараққиёти” мавзусини такроран ўқиб чиқинг?
2. Нерв тизими классификациясини таърифлаб беринг?
3. Олий нерв фаолияти нерв тизимининг қайси қисми ҳисобланади?
4. Ўзлаштирилган билимлар асосида нерв тизимининг функциясини ва ёшга хос хусусиятини таърифлаб беринг?
Do'stlaringiz bilan baham: |