1. Tizim tushunchasi va uning turli ta’riflari

14. Ma’lumotlar bazasi va banki haqida ma’lumotlar. MB ning tarkibiy qismi, ma’lumotlarni avtomatlashtirilgan banki

Ma'lumotlar bazasi –bu o’zaro bog’langan va tartiblangan ma'lumotlar majmuasi bo’lib u ko’rilayotgan ob'yektlarni xususiyatini, holatini va ob'yektlar ortasidagi munosabatni ma'lum sohada tavsiflaydi.

Ma’lumotlar bazasini (MB) yaratishda ikkita muhim shartni hisobga olish zarur:Ma'lumotlar turi, ko’rinishi, ularni qo’llaydigan dasturlarga bog’lik bo’lmasligi lozim, ya'ni MBga yangi ma'lumotlarni kiritganda yoki ma'lumotlar turini o’zgartirganda, dasturlarni o’zgartirish talab etilmasligi lozim.

MB dagi kerakli ma'lumotni bilish yoki izlash uchun biror dastur tuzishga xojat qolmasin.

Bugungi kunda ma'lumotlarni eng ishonchli saqlaydigan vositalardan biri hozirgi zamon komp’yuterlaridir.

Komp’yuterlarda saqlanadigan MB–bu maxsus formatga ega bo’lgan muayyan tuzilmali fayl demakdir. Komp’yuter xotirasida har bir fayl, yozuv deb ataladigan bir xil turdagi qismlardan iborat bo’ladi. Yozuv – o’zaro boglangan ma'lumotlarning bir qismidir.

MBdan samarali foydalanish uchun ma’lumotlar bankini tashkil qilish lozim.
Ma'lumotlar banki – bu o’zaro bog’langan ma’lumotlar bazasi bo’lib, dasturiy va texnik ta’minot yordamida ma’lumotlarni saqlash, to'plash, yangilash, qidirish va uzatish imkonini beradigan avtomatlashtirilgan tizimdir.
Ma'lumotlar bankining asosiy elementlari - bu ma'lumotlar bazasi va ma'lumotlar bazasi boshqaruv tizimi deb nomlangan dasturiy mahsulot hisoblanadi.
Ma'lumotlar banki

Ma'lumotlar bazasi

Ma'lumotlar bazasi boshqarush tizimi
Ma'lumotlar bazasini tashkil kilishda quyidagi asosiy talablarga javob berishi lozim:
Oddiyligi: Foydalanuvchilar o`z ixtiyorida qanday ma'lumotlar borligini oson tanib va tushunishi lozim.
Unumdorligi: Qaysi ma'lumotlardan foydalanish talab qilinsa, shu ma'lumotlarga qo’yiladigan talablar shunday tezliklar bilan ta'minlanish lozim.
Tayyorligi: Foydalanuvchi har doim tez ma'lumot oladi, qachonki bu unga zarur bo’lsa.

M a ‘ l u m o t l a r   b a z a s i – bu ma’lum bir predmet  sohasiga oid tizimlashtirilgan(strukturalashtirilgan)ma’lumotlarningnomlangan to‘plamidir. 

Ma’lumotlar bazasi tushunchasi maydon, yozuv, fayl (jadval) kabi elementlar bilan chambarchas bog‘liq .
Maydon-bu ma’lumotlarni mantiqiy tashkil etishni elementar birligi bo‘lib, u axborotni eng kichik va bo‘linmas birligi bo‘lgan rekvizitga mos keladi. Maydonni tasvirlash uchun quyidagi tavsiflardan foydalaniladi:
Maydon nomi, masalan, familiyasi, ismi, tug‘ilgan sana, lavozimi, ish staji, mutaxassisligi.