1. Tizim tushunchasi va uning turli ta’riflari

100.Kompyuter virusi tushinchasi - Kompyuter virusi – bu o’lchami jihatidan katta bo’lmagan va maxsus yozilgan dastur (ya’ni bajariluvchi kodning ma’lum bir ketma- ketligi) bo’lib, o’zini boshqa dasturlarga «yozib» qo’yishi (ularni«kasallantiradi»), nusxalarini yaratishi va ularnifayllarga, kompyuterning tizim sohalariga tadbiq qilishi mumkin. Ichida virus bo’lgan dastur «zararlangan» deyiladi. Bunday dastur ishni boshlaganda boshqaruvni avval virus oladi. Virus boshqa dasturlarni topadi va ularni «zararlaydi» hamda qandaydir zararli amallarni (masalan, fayllarni yoki diskda fayllarning joylashish tartibini buzadi, tezkor xotirani «ifloslantiradi» va h.k) bajaradi. Viruslar boshqa dasturlarga har doim zarar yetkazmasligi, balki, ma’lum shartlar bajarilgandagina ishga tushishi mumkin. Masalan, Anti-MIT virusi har yilning 1-dekabrida qattiq diskdagi barcha axborotni buzadi, Tea Time virusi 15:10 dan 15:13 gacha klaviaturadan axborot kiritishga xalaqit beradi. 2003-yilda shaharda «kezib yurgan» mashhur bo’lgan One Half virusi qattiq diskdagi ma’lumotlarni sezilmagan holda shifrlaydi. 1989- yilda amerikalik talaba virus yaratishga muvaffaq bo’ldi va bu virus AQSh Mudofaa Vazirligining 6.000 ga yaqin kompyuterini ishdan chiqardi. Taniqli Dir-II virusi epidyemiyasi 1991-yilda tarqaldi.