Radiy bilan davolash
Ginekologiya amaliyotida, asosan, yomon sifatli o‘smalarga
davo qilish uchun radiy va radioaktiv izotoplar —
radioaktiv
kobalt (Co 60) va radioaktiv oltin (Au 198) dan foydalaniladi.
Radiy alfa-, beta- va gamma-nurlarini sochadi.
Alfa-nurlar geliy atomlarining musbat zaryadli yadrolari bo‘-
lib, to‘qimalarga picha kiradi va qattiq moddalarning eng yupqa
qatlamlarida bemalol ushlanib qolishi mumkin.
Beta-nurlar manfiy zaryadli bo‘lib, rentgen trubkasining katod
nurlariga mos keladi. Ularning o‘tib-kirib borish xossasi alfa-nurla-
ridagidan ko‘ra kuchliroq.
Gamma-nurlar elektromagnit tebranishlardan iborat bo‘lib,
rentgen nurlari kabi kalta to‘lqinli bo‘ladi va juda ichkari kirib bo-
radi.
Davolash maqsadlarida, odatda, faqat gamma-nurlardan foy-
dalaniladi, qolgan nurlar alfa- va beta-nurlarni o‘tkazmaydigan
og‘ir metall (oltin, platina) filtrlarda ushlanib qoladi. Shu sababli
qo‘llaniladigan radiy preparatlari oltin yoki platina naychalarda
(filtrlarda) chiqariladi. Radiy preparatlari juda barqaror bo‘lib, juda
sekin parchalanadi, taxminan 1580 yildan keyin yarimparchala-
nadi. Bu davr yarimparchalanish davri deb ataladi.
Davolash maqsadlarida sof radiy emas, balki uning xlorid,
bromid sulfat va karbonat tuzlari ishlatiladi. So‘nggi yillarda sof radioaktiv elementlar o‘rniga
amalda radio-
aktiv izotoplar — radioaktiv kobalt, radioaktiv fosfor, radioak-
tiv seziy, radioaktiv oltin va shu kabilar keng qo‘llanilmoqda.
Radioaktiv izotoplar radiyning o‘rnini bemalol bosadi, ularni
tayyorlash kam xarajat talab qilgani uchun keng rasm bo‘ldi.
Hozirgi vaqtda mahalliy applikatsiyalar uchun radioaktiv ko-
balt ishlatilmoqda.
Radioaktiv kobalt oq metall bo‘lib, atom og‘irligi 59. Kobalt
izotopi radioaktiv xossalarga ega bo‘lib, atom og‘irligi (Co 60). Ra-
dioaktiv kobalt (Co 60) ning yarimparchalanish davri 5,3 yil.
Radioaktiv kobalt shtiftlar shaklida tayyorlanadi. Bu shtiftlar
zanglamaydigan po‘lat naycha ichidagi radioaktiv kobalt-nikel qo-
tishmasidan iborat. Zanglamaydigan po‘lat naycha yumshoq nurlar-
ni ushlab qolish xususiyatiga ega.
Radioaktiv fosfor (P 32), asosan, ba’zi bir qon kasalliklarida
va suyaklar o‘smalarida ishlatiladi.
Radioaktiv oltin (Au 198) ning kolloid eritmalari qorin par-
dasining metastatik kasalliklarida, tuxumdonlarning yomon sifatli
o‘smalarida, limfa tugunlaridagi metastazlarda (sanchish yo‘li bi-
lan) bo‘shliqlar ichiga (masalan, qorin bo‘shlig‘iga) kiritiladi.
35.Suv bilan davolash.Davolovchi vannalar haqida
tushuncha.
Do'stlaringiz bilan baham: |