1-tema. Akademiyalıq jazıw. Jazba hám awızeki stil hám onıǹ ózgeshelikleri. Ólshem túsinigi. Til stilleri Jobası

Maǵlıwmatnama - bolǵan waqıya yamasa bolıp atırǵan jaǵdaylardı bildiriw mazmunında jazılǵan hújjet. Maǵlıwmatnamalar, ádette, joqarı shólkemlerdiń lawazımları, adamlardıń kórsetpesi, talabı hám usınıslarına kóre dúziledi hám soralıp atırǵan xabar hám maǵlıwmatlardı ózinde sáwlelendiredi.
Maǵlıwmatnama óziniń ózgesheligi hám mazmunına qaray ekige bólinedi: xızmet maǵlıwmatnaması hám jeke maǵlıwmatnama.
Xızmet maǵlıwmatnaması - mákeme xızmetine tiyisli waqıya hám hádiyselerdi rásmiy ráwishte sáwlelendiredi hám tastıyıqlaydı, xabar beriwshi qásiyetke iye bolǵan hár qıylı maǵlıwmatlardı óz ishine aladı, kerek jerlerinde sanlardan ibarat kestelerde tayarlanadı.
Hár qanday xızmet maǵlıwmatnaması qanday da bir hújjetke gúwalıq kórsetiw yaki qanday da bir qarar qabıl etiw ushın tiykar boladı. Maǵlıwmatnamanıń sánesi sol qol qoyılǵan hám jiberilgen kúni qoyıladı, sebebi ol shıǵıs qaǵazlar dáwirinde esaptan ótkeriledi.
Rásmiy xızmet maǵlıwmatnamasında baspa is qaǵazlardaǵı jazıwlardan basqa tómendegidey zárúrli bólimler boladı:
1. Hújjet jiberiletuǵın joqarǵı keńse yamasa lawazımlı shaxstıń ismi, ákesiniń atı, familiyası (baspa is qaǵazınıń yarımınan oń tárepte jazıladı).
2. Hújjettiń atı (Maǵlıwmatnama).
3. Maǵlıwmatnama tekstiniń teması.
4. Tiykarǵı tekst (maǵlıwmatnama mazmunı).
5. Lawazımlı shaxstıń qolı.
Protokol - hár qıylı jıynalıs, keńes hám ánjumanlardıń barısın, májilis qatnasıwshılarınıń shıǵıp sóylewleri hám olar qabıl etken qararlardı anıq, qısqa túrde sáwlelendiretuǵın rásmiy hújjet. Protokoldı jazıw hám rásmiylestiriw, onı shólkemleskenlik túrde alıp barıw xatkerdiń tiykarǵı wazıypalarınan biri esaplanadı.
Protokoldıń tiykarǵı zárúrli bólimleri:
1. Mákemeniń atı.
2. Tema (birgelikte másele qarawshı organnıń yamasa jıynalıstıń atı).
3. Hújjettiń atı (Protokol).
4. Jıynalıstıń sánesi.
5. Shártli sanlar.
6. Jıynalıstıń ótkerilgen ornı.
7. Protokollardıń oń tárepinde ústingi jaǵında jazılatuǵın xat (bul protokol tastıyıqlanıwı tiyis bolǵanda jazıladı).
8. Jıynalıs baslıǵı hám xatkerdiń familiyası.
9. Tekst.
1) jıynalıs qatnasıwshılarınıń dizimi yaki sanı;
2) kún tártibi;
3) tıńlandı;
4) qosımshalar (eger olar bar bolsa);
10. Qoyılǵan qollar.
Administrativlik keńselerde protokol ulıwma yaki arnawlı baspa is qaǵazlarında (blankalarda) rásmiylestiriledi.
Protokollar kalendarlıq jıl boyınsha izbe-izlikte nomerlenedi hám keńsede saqlanadı.
Protokolda qatnasıwshılardıń dizimi berilgende olardıń familiyaları alfavit tártibinde jazıladı. Kún tártibindegi hár bir másele anıq bolıwı kerek.
Teksttiń tiykarǵı bólimi kún tártibi máselelerine muwapıq jaylasqan boladı. Hár bir másele úsh bólimnen ibarat boladı: “Tıńlandı”, “Shıǵıp sóyledi”, “Qarar qabıl etildi”. Bul sózler bas háripler menen jazıladı. Eger kún tártibinde eki yamasa onnanda artıq másele qaralatuǵın bolsa, “Tıńlandı” sóziniń aldına kún tártibindegi máselelerdiń sanı qoyıladı, sózden keyin qos noqat qoyılıp, taza qatardan bayanatshınıń ismi, familiyası ataw sepliklerinde beriledi. Familiyadan soń sızıqsha (tire) qoyılıp, bayanat yamasa xabardıń qısqasha mazmunı keltiriledi. Eger bayanat teksti tayarlanǵan bolsa, sızıqshadan keyin “Tekst qosa tigiledi” dep jazıp qoyıladı.
“Shıǵıp sóyledi” degen dizbekte tap usınday tárizde jazıladı.
Teksttiń úshinshi bóliminde talqılanǵan másele boyınsha qarar qabıl etiledi.
Májiliste berilgen sorawlar protokolǵa jazıladı. Bayanatshıǵa berilgen sorawlar hám olarǵa juwapker “Shıǵıp sóyledi” bólimine kirgiziledi hám kórsetilgen tártipte rásmiylestiriledi, “soraw” hám “juwap” sózleri ornında soraw bergen adamnıń ismi, ákesiniń atı bas háripler menen hám familiyası, juwap beriwshiniń ismi, ákesiniń atı bas háripler menen hám familiyası, juwapları kórsetiledi.